تأملي بر دستاوردهاي علمي و جهت‌گيري‌هاي پژوهشي استادان مديريت آموزشي ايران

هدف: هدف اصلي اين نوشتار، تأملي بر دستاوردهاي علمي استادان مديريت آموزشي در دانشگاه‌هاي دولتي ايران با تأكيد بر شناخت جهت‌گيري‌هاي پژوهشي آنان مي‌باشد.مواد و روش‌ها: براي دستيابي به اين هدف از روش پژوهش اسنادي از نوع مرور نظام‌مند به‌منظور بازخواني پژوهش‌هاي انجام شده توسط استادان مديريت آموزشي بهره گرفته شد. پس از مراجعه به صفحه شخصي حدود 170 عضو هيئت علمي وابسته به گروه‌هاي داراي رشته مديريت آموزشي از جمله گروه علوم تربيتي، و پايش نمونه براساس روش نمونه‌گيري هدفمند (با ملاك‌هاي دارا بودن مدرك دكتري مديريت آموزشي، برنامه‌ريزي آموزشي، مديريت آموزش عالي، آموزش و پرورش)، سرانجام 2440 مقاله علمي پژوهشي انتشار يافته توسط 76 نفر از استادان مديريت آموزشي مورد تحليل قرار گرفت. داده‌هاي به دست آمده برحسب توزيع سالانه فراواني مقالات علميپژوهشي منتشر شده طي سال‌هاي 1366 تا 1397، سهم مشاركت استادان به‌عنوان «نويسنده مسئول» يا «همكار»، سهم مقالات انتشار يافته در سطح ملي و بين‌المللي، رويكرد روش‌شناختي (كمي، كيفي و آميخته) مقالات منتشر شده و در نهايت جهت‌گيري موضوعي مقالات منتشر شده در حيطه‌هاي موضوعي مختلف و سطوح مديريت آموزش عمومي، آموزش عالي و آموزش سازماني با روش كدگذاري باز و محوري مورد تحليل قرار گرفتند. به‌منظور تأمين اعتبار نتايج نيز از تكنيك‌هاي توصيف حداكثري، خودبازبيني محقق، بازبيني توسط همكار (متخصص) و حسابرسي پژوهشي استفاده شد.بحث و نتيجه‌گيري: يافته‌ها حاكي از شتاب يك باره و افزايش شمار انتشار مقالات طي ده سال اخير به‌ويژه بين سال‌هاي 92 تا 96 مي‌باشد كه يكي از دلايل اصلي آن را مي‌توان به رشد قابل توجه دوره‌هاي تحصيلات تكميلي و بازنگري در آيين‌نامه ارتقاي اعضاي هيئت علمي دانشگاه‌ها با تأكيد بر افزايش توليدات علمي نسبت داد. علاوه براين، نتايج نشان داد در حدود 60 درصد مقالات پژوهشي، استادان مديريت آموزشي نقش نويسنده مسئول را داشته و جهت‌گيري موضوعي استادان به مديريت آموزشي بيشتر معطوف به سطح آموزش عالي با 46 درصد و پس از آن به آموزش عمومي (آموزش و پرورش) با 33 و آموزش سازماني با 18 بوده است. مقايسه سهم استادان مديريت آموزشي در انتشار مقالات در مجلات داخلي و خارجي حاكي از مشاركت بسيار پايين استادان مديريت آموزشي در سطح بين‌المللي (13 درصد) به‌ويژه در مجلات معتبر در مقايسه با مجلات داخلي (87 درصد) قابل ملاحظه مي‌باشد. ضمن اينكه، گرايش بيشتر به استفاده از رويكردهاي كمي به‌ويژه روش‌هاي پژوهش همبستگي و پيمايشي (74 درصد) كيفيت مقالات منتشر شده را دور از انگاره توليد دانش فعال تحت تأثير قرار داده است.