ژست و استعلاي سوژه در غزلي از مولانا

در جستار حاضر، به كاربرد ژست در يكي از غزل‌هاي روايي مولانا پرداختيم. در اين گفتمان، مولانا سوژه‌اي را به تصوير مي‌كشد كه با تمرين و ممارست در ژست همان مي‌شود كه از آن ژست انتظار داشته است. سوژه‌هاي مولانا ازطريق تعامل با ژست و در قالب جسمانه و استعلا شكل مي گيرند و در فرايندي مبتني بر نظام تطبيق به نوعي هم حضوري با ژست دست مي يابند؛ اما مسئله ي اصلي اين است كه سازوكار چنين وضعيتي چيست و برپايه ي كدام راهبردها و كاركردهاي گفتماني تحقق مي پذيرد. برپايه ي اين، در پژوهشِ پيش ‌روي با استفاده از شيوه ي تحليل محتوا تلاش شده است تا چگونگي مواجه شدن سوژه با ژست و تأثير آن بر نظام زباني و معنايي مولانا تبيين شود. پرسش اصلي پژوهش اين است كه ژست بر اساس چه شرايطي توليد مي‌شود و چگونه سوژه را از وضعيت جسمانه اي به وضعيتي استعلايي مبدل مي‌كند. فرض ما اين است كه فشاره ي حسي- ادراكي و حسي- شهودي زماني‌كه از حد خود فراتر مي‌رود، ژست توليد مي‌شود. سوژه با تكرار و دروني سازي ژست برساخته ي خود (ژست استعلايي)، به سوژه‌اي استعلايي استحاله مي‌يابد؛ بنابراين ژست با قابليتي دووجهي، ازطرفي سوژه را از ديگر ژست‌ها، نقاب‌ها و تصاوير رهايي مي‌بخشد و ازطرفي به ميانجي خودِ ژست، سوژه از فضاي جسمانه- ژستيك به فضاي استعلايي ارتقا مي‌يابد و به يك هم‌حضوري مطلق مي‌رسد.