سير تحول ادبيات تطبيقي در دانشگاه‌هاي جهان عرب

در جريان نهضت ادبي عربي و آغاز تعاملات جهان عرب با اروپا در اوايل قرن نوزدهم ميلادي به‌مرور ادبيات تطبيقي به كشورهاي عربي راه يافت. از آن زمان تاكنون، ادبيات تطبيقي در جهان عرب با فراز و نشيب‌هايي مواجه بوده و مراحل مختلفي را طي كرده و تلاش‌هاي زيادي به‌ويژه در دانشگاه‌هاي كشورهاي عربي، به‌عنوان بستر تحول ادبيات تطبيقي، صورت گرفته است. اينكه از ابتدا ادبيات تطبيقي در جهان عرب و از جمله در دانشگاه‌ها چه مراحلي را پشت سر نهاده و چه تحولاتي را به خود ديده، موضوعي است كه نيازمند مطالعه و بررسي است و اين نوشتار عهده‌دار آن است. به اين منظور سير تحول و مراحل شكل‌گيري و تطور ادبيات تطبيقي در جهان عرب با تمركز بر دانشگاه‌ها و تأليفات شخصيت‌هاي دانشگاهي تا پايان قرن بيستم با روش تحليلي و تاريخي و با مراجعه به منابع و مستندات موجود در اين زمينه بررسي شده است. نتيجهٔ اين بررسي آن كه ادبيات تطبيقي در جهان عرب با وجود اينكه تا پايان قرن بيستم مرحلهٔ تأسيس و ترويج و رشد را طي كرده و شاهد تغييرات چشمگيري بوده، ولي در قياس با دنياي غرب مرحلهٔ جنيني را طي كرده و تحقيقات محققان جهان عرب با مشكلات و آسيب‌هاي زيادي رو‌به‌رو‌ست. در نتيجه، به‌طور‌كلي و حتي در مقايسه با ساير علوم ادبي نيز از جايگاهي كه بايد بر‌خوردار نيست.