مقايسه كوددهي كلزا در مزارع زارعين با كوددهي تلفيقي در برخي از مناطق كشور ايران

به منظور مقايسه روش كوددهي زارعين با روش تلفيقي حاصلخيزي خاك و توصيه كودي گياه كلزا، پروژه اي ملي در 10 استان، اجرا شد. مناطق اجرا شامل 54 مزرعه در استان هاي گلستان، مازندران، خوزستان (دزفول)، خوزستان (اهواز)، اردبيل (مغان)، آذربايجان شرقي، اصفهان، بوشهر، خراسان رضوي، كرمانشاه، فارس و ورامين بود. اين مناطق، طيف وسيعي از اقليم هاي كشت كلزا و دامنه متفاوتي از خصوصيات خاك را شامل مي شد. در قسمتي از اين مزارع انتخابي، مديريت كوددهي بر اساس آزمون خاك (مصرف بهينه كود) و در نيمه ديگر مزرعه انتخابي، مديريت با روش عرف زارع يا شاهد منطقه، اعمال شد. در پايان دوره رشد، عملكرد دانه تيمار عرف زارع و تيمار توصيه كودي در هر استان و در هر منطقه مقايسه شد. با توجه به نتايج، فسفر بيشترين درصد كمبود را در خاك مزارع داشت و از عناصر كم مصرف نيز، بيشترين كمبود مربوط به عنصر روي بود. به طور ميانگين، افزايش عملكرد دانه در كل نقاط اجرا در سال اول 600 كيلوگرم در هكتار يا 24 درصد، نسبت به تيمار عرف زارع بود. در سال دوم افزايش عملكرد دانه در كل نقاط اجرا به طور ميانگين 784 كيلوگرم در هكتار يا 27/4 درصد بود. براي ميانگين دو سال، مقدار 692 كيلوگرم در هكتار يا 25/7 درصد افزايش عملكرد دانه نسبت به عرف زارع، حاصل شد. نسبت فايده به هزينه در مناطق مختلف با توجه به عملكردهاي حاصله به خصوصيات خاك و مقدار كود مصرفي، بستگي داشت. بيشترين مقدار اين نسبت مربوط به منطقه نيشابور (26/52) و داراب (22/31) و كمترين آن مربوط به بوشهر (0/28) بود. نتايج نشان داد كه مصرف كود مطابق توصيه انجام شده از لحاظ زمان، مقدار، منبع و روش مصرف، باعث بهبود عملكرد كلزا در كليه مناطق، خواهد شد.