بررسي ويژگي‌هاي روان‌سنجي پرسش‌نامه آگاهي از تغييرات وابسته به سن در سالمندان مقيم جامعه ايراني

پيري ذهني جنبه مهمي از فرآيندهاي پيري رواني به نظر مي رسد. با اين حال فقدان يك ابزار مناسب در ايران جهت سنجش پيري ذهني به چشم مي خورد. بنابراين هدف اين مطالعه روايي و پايايي فرم كوتاه پرسشنامه آگاهي از تغييرات وابسته به سن بود. جامعه آماري پژوهش شامل تمامي سالمندان بالاي ۶۰ سال شهرهاي كرمانشاه، تهران ،همدان ،سمنان، تبريز و اروميه بودند كه از ميان آنها دو نمونه ۳۵۲ نفري (170 مرد و ۱۸۲ زن ) و ۳۲۵ نفري( ۱۳۱ مرد و ۱۹۴) زن به ترتيب براي انجام تحليل عاملي اكتشافي و تحليل عاملي تأييدي به روش نمونه گيري در دسترس انتخاب شدند. شركت كنندگان به پرسشنامه هاي آگاهي از تغييرات وابسته به سن كاسپر و همكاران و ادراك پيري باركر و همكاران پاسخ دادند. به منظور بررسي ساختار عاملي پرسش نامه از روش تحليل عاملي اكتشافي به شيوه چرخش و ريماكس استفاده شد كه نتايج نشان داد ۱۰ گويه در قالب دو عامل در پرسش نامه جهت سنجش آگاهي از تغييرات وابسته به سن وجود دارد كه به ترتيب عبارتند از دستاوردها (۵ گويه) و زيان ها( ۵) گويه. همچنين نتايج تحليل داده ها نشان داد پايايي دروني بر حسب آلفاي كرونباخ براي زير مقياس هاي دستاوردها و زيان ها به ترتيب 85% و ۰/۹۱ بود. به منظور بررسي روايي پرسش نامه از تحليل عاملي تأييدي و روايي همگرا استفاده شد كه نتايج حاصل از تحليل عاملي تأييدي نشان داد كه مدل دو عاملي پرسشنامه از برازش بسيار خوبي در نمونه مورد مطالعه برخوردار است، كه نشان دهنده روايي مطلوب پرسش نامه است. همچنين ضريب همبستگي پيرسون نشان داد كه بين مؤلفه هاي آگاهي از تغييرات وابسته به سن و ادراك پيري رابطه معناداري وجود دارد به اين ترتيب كه مؤلفه دستاوردها همبستگي مثبتي با مؤلفه هاي كنترل مثبت و پيامدهاي مثبت و همبستگي منفي با پنج مؤلفه باقيمانده از ادراك پيري داشت با اين حال، مؤلفه زيان ها دقيقاً در جهت مخالف بود بنابراين كاربست پرسش نامه ۱۰ گويه اي آگاهي از تغييرات وابسته به سن سالمندان در مطالعات آينده و بررسي رابطه پيري ذهني با ديگر متغيرهاي مهم سالمندان مي تواند يافته هاي جديدي پيرامون سالمندان ايراني فراهم آرود.