پيش يابي و شناسايي كانون هاي گردوغباري با استفاده مدل هاي عددي مطالعه موردي جلگه خوزستان

مهم‌ترين مشكل آب‌وهوايي استان خوزستان در سال‌هاي اخير، پديده گردوغبار بوده است كه پيامدهايي منفي را بر روي سلامت شهروندان، كشاورزي، منابع آب و ... داشته است. براي مقابله با مخاطره محيطي از جمله ريزگردها يا بايد از رخداد آنها پيشگيري نمود و يا با پيش‌بيني زمان رخداد آن، به مقابله با آثار ناگوار آن پرداخت. با آگاهي از زمان رخداد گردوغبار مي‌توان از آثار زيان بار اين پديده كاست. هدف از اين پژوهش شناخت كانون‌هاي گردو غبار استان خوزستان و پيش‌بيني آن به منظور آمادگي مقابله با آن است. به‌منظور شناسايي كانون‌هاي گردوغبار و پيش‌بيني آن در جنوب غرب ايران (جلگه خوزستان) به كمك مدل‌هاي عددي HYSPLIT به روش برگشتي و انتشار استفاده شد. در همين راستا اين مدل در 4 غالب براي دوره زماني 2016-2000 اجرا شد. ابتدا به روش برگشتي براي يك محدوده كه جلگه خوزستان مدنظر بود اجرا و مسيرهاي انتقالي از 48 ساعت قبل اجرا شد. در ادامه پس از شناسايي كانون‌ها و مسيرها، به روش Forward از كانون‌هاي شناسايي‌شده غلظت ذرات و حجم انتقالي، عمق اپتيكي و مدت‌زمان رسيدن ذرات گردوغبار به منطقه محاسبه گرديد. بررسي‌ها نشان داد 4 كانون اصلي در دوره مذكور مهم شناسايي شد. كه اولي واقع در نواحي مرزي شمال غربي خوزستان، دومي واقع در جنوب شرق عراق، سومي غرب عراق و چهارم واقع در شرق اردن هست. بررسي حاكي از آن بود پس از انتشار گردوغبار در منطقه و شارش يافتن آن به منطقه خوزستان در جنوب غرب ايران به‌خصوص گردوغبارهاي نشاءت گرفته از كانون‌هاي دوم و چهارم در منطقه به دليل توسعه قائم كمتر نسبت به ارتفاعات در منطقه بيش از پيش انباشت شده و از ماندگاري بالاتري برخوردار هستند؛ اما گردو غبارهايي با منشأ غرب عراق نشان داد كه به دليل گسترش عمودي بسيار زياد تا ارتفاع ۱۰ كيلومتري از سطح زمين گسترش يافته كه اين امر هم از نظر مكاني منطقه وسيعي را در برگرفته و اين قابليت را دارا مي باشند تا مسيرهاي طولاني تري را طي نمايند براي پيش بيني گردو غبار از كانون هاي شناسايي شده نيز نتايج نشان داد به جز كانون نخست كه كانون داخلي بوده از ساير كانونها بين ٢٤ تا ٢٨ ساعت مدت زماني است كه گرد و غبار وارد مرزهاي داخلي منطقه شود و ۲۸ تا ۳۲ ساعت طول خواهد كشيد تا كل منطقه را فراگيرد