تأثير حضور آلماني‌ها بر آموزش در مدرسه صنعتي آذربايجان در دوره پهلوي اول

آلمان نازي در آستانه جنگ جهاني دوم به قدرتي مهم در عرصه هاي سياست و اقتصاد در اروپا دست يافت. اين قدرت در پي توسعه‌طلبي در شرق بود و اين امر به گسترش روابط ايران و آلمان منتهي شد. حضور آلمان در ايران دوره رضا شاه طي سال هاي 1320-1313 ش. دو فرصت مهم را براي ايران به وجود آورد؛ اول اينكه رضا شاه از آن به عنوان ابزاري براي كاهش نفوذ شوروي و بريتانيا استفاده كرد. دوم اينكه اين ارتباط را براي توسعه مدارس صنعتي و نوسازي و توسعه اقتصادي كشور به كار برد. اين ارتباط براي آلمان نيز خالي از فايده نبود، چرا كه محصولات آلمان مورد استقبال ايران قرار گرفت. بر همين اساس، تعداد فراواني از كارخانه هاي سبك و سنگين آلمان به ايران فروخته شد. پيشرفت روزافزون صنعت و تأثير آن در زندگي سياسي و اقتصادي مردم، ايجاب مي كرد كه كانون‌هايي براي تعليم صنايع و فنون جديد ايجاد گردد. با ورود صنايع آلماني به كشور، مدارس فني با تدريس مهندسين آلماني در ايران شروع به كار كردند كه مي توانستند در انتقال فناوري مؤثر واقع شوند. نمونه بارز اين نوع مدارس در تبريز، مدرسه صنعتي آذربايجان بود كه در سال 1309 ش. تأسيس شد و مهندسان خارجي را كه بيشتر آلماني بودند، براي تربيت افراد تحصيل‌كرده فني و ماهر به خدمت گرفت. پژوهش حاضر با روش توصيفي - تحليلي و با استفاده از اسناد و مدارك آرشيوي، كتاب‌ها و مطبوعات دوره مورد پژوهش، به اين پرسش پاسخ مي دهد كه حضور آلمان‌ها در مدرسه صنعتي آذربايجان طي دوره رضا شاه در رشد و تعالي آموزش در اين مدرسه چه تأثيري داشته است.