ارزيابي اهميت حكومت محلي ارزنجان در روابط خارجي تيموريان

ارزنجان از شهرهاي مهم دوره تيموريان است و به‌دليل واقع‌شدن در منطقه ميان شمال غرب ايران، ارمنستان و آناتولي نقش مهمي در معادلات سياسي و نظامي دولت‌هاي قدرتمند تيموريان، عثماني‌ها و تركمانان ايفا مي‌كرد. اين شهر هميشه در كشمكش ميان قدرت‌هاي بزرگ منطقه قرار داشت و با اين ‌حال، امور داخلي آن توسط حاكمان محلي دست‌نشانده اداره مي‌شد. با ظهور و آغاز تكاپوهاي تيمور گوركان، طهرتن والي ارزنجان با اعلام پيروي از تيمور تلاش كرد موقعيت خود را در منطقه تثبيت نمايد. اين مقاله در پي پاسخ‌گويي به اين پرسش است كه روابط حاكمان محلي ارزنجان با تيموريان چگونه و مبتني بر چه سياست‌هايي بوده است؟ براي پاسخ به اين پرسش از روش توصيفي- تحليلي و منابع كتابخانه‌اي استفاده شده است. يافته‌ها نشان مي‌دهد كه منطقه ارزنجان در سده نهم هجري قمري نقش تعيين‌كننده‌اي در روابط قدرت‌هاي بزرگ داشت. تيمور علاوه بر كسب اتحاد و حمايت حاكمان محلي ارزنجان براي تسلط بر اين نواحي و صدور قدرت خود به‌سوي آناتولي و ارمنستان، از اين منطقه به‌عنوان سد و دژي براي حفاظت از سرزمين‌هاي اصلي خود در ايران و آسياي مركزي برابر رقيبان استفاده نمود. حاكمان ارزنجان نيز براي بقاي خود در مقابل سياست‌هاي سرزميني عثماني‌ها و تركمانان به اتحاد با تيمور پيوستند، اما اين منطقه با شكست تيموريان و خروج آنان از ارزنجان به سيطره تركمانان و بعد عثماني‌ها در آمده و حكومت محلي منطقه از بين رفت.