بررسي اثر تنش خشكي و تراكم بوته بر برخي خصوصيات زراعي آفتابگردان آجيلي

مطالعه حاضر به‌منظور بررسي اثر تنش خشكي و تراكم بوته بر عملكرد و ساير خصوصيات زراعي توده محلي آفتابگردان آجيلي در قالب آزمايش كرت هاي يك‌بار خردشده بر پايه طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال 1396 در مزرعه زارعين استان كرمانشاه اجرا شد. تنش خشكي به‌عنوان عامل اصلي در سه سطح بدون تنش، تنش متوسط و تنش شديد و فاصله بوته روي رديف هاي كشت 60 سانتي متري به‌عنوان عامل فرعي شامل سه سطح 20، 40 و 60 سانتي متر بود. نتايج تجزيه واريانس نشان داد تنش خشكي به‌طور معني داري باعث كاهش ارتفاع بوته، تعداد روز تا رسيدگي، قطر ساقه، تعداد دانه در طبق و عملكرد دانه و از طرف ديگر سبب افزايش تعداد روز تا گلدهي شد. تراكم بر همه صفات موردبررسي به‌جز ارتفاع بوته و تعداد برگ معني دار بود. با افزايش تراكم، قطر ساقه، قطر طبق، تعداد و وزن دانه در طبق و وزن هزار دانه كاهش و درصد پوكي و تعداد روز تا گلدهي افزايش يافت. مقايسه ميانگين داده ها نشان داد كه تنش شديد باعث كاهش 39.5 درصدي عملكرد دانه نسبت به شرايط بدون تنش شد. نتايج نشان داد كه كاهش فاصله بوته ها از هم به‌صورت خطي باعث افزايش عملكرد دانه نشد به‌طوري‌كه عملكرد دانه در فاصله بوته 40 سانتي متر با 4344 كيلوگرم در هكتار به ترتيب 21.2 و 16.6 درصد بيشتر از فاصله بوته 60 و 20 سانتي متر بود. به‌طوركلي با توجه به نتايج به‌دست‌آمده در منطقه موردمطالعه مي توان فاصله بوته 40 سانتي متر و تنش خشكي متوسط قبل از رسيدن به مرحله رشد زايشي را براي حصول عملكرد مناسب در آفتابگردان آجيلي توصيه كرد.