تاثير تنش كادميوم بر رنگيزه‌هاي فتوسنتزي و متابوليت‌هاي ثانويه گاوزبان اروپايي (.Borago officinalis L)

كادميوم يكي از آلاينده‌هاي مهم محيط‌زيست است كه به‌عنوان يك نگراني عمده زيست‌محيطي در سراسر جهان اثرات بازدارنده‌اي بر رشد گياهان دارد. در اين پژوهش تأثير كادميوم بر رنگيزه هاي فتوسنتزي، صفات فيزيولوژيكي و متابوليكي برگ گاوزبان اروپايي در شرايط هيدروپونيك موردبررسي قرار گرفت. گياهچه‌هاي گاوزبان اروپايي در مرحله 76 برگي به محيط كشت ‌‌هيدروپونيك حاوي غلظت هاي مختلف كادميوم (صفر، 81، 162، 243 و 324 ميكرومولار) منتقل شدند و بعد از 12، 24، 48، 72 و 108 ساعت اعمال تنش، نمونه‌برداري و اندازه‌گيري صفات انجام گرفت. نتايج نشان داد ميزان رنگيزه‌هاي فتوسنتزي، شاخص سبزينگي، فلورسانس كلروفيل و فعاليت هاي متابوليكي برگ گياه دارويي گاوزبان اروپايي به‌طور معني‌داري تحت تأثير تنش كادميوم قرار گرفت. با افزايش غلظت كادميوم و مدت‌زمان تيماردهي، ميزان تجمع اين عنصر در برگ‌هاي گاوزبان اروپايي افزايش يافت. تيمار كادميوم باعث كاهش ميزان كلروفيل a و b، كلروفيل كل، كارتنوئيدها در همه زمان هاي نمونه‌برداري نسبت به تيمار شاهد گرديد. حداكثر كارايي كوانتومي فتوسيستم II و شاخص سبزينگي نيز با افزايش غلظت كادميوم و مدت‌زمان اعمال تنش كادميوم، كاهش يافت به‌طوري‌كه كمترين مقدار اين صفات مربوط به 108 ساعت پس از اعمال تنش با 324 ميكرومولار كادميوم بود. با افزايش شدت تنش كادميوم، ميزان متابوليت‌هاي ثانويه شامل آنتوسيانين، فنل، فلاونوئيد كل و ميزان قندهاي محلول در برگ‌ها افزايش يافت. بيشترين مقدار اين متابوليت‌هاي ثانويه مربوط به 108 ساعت پس از تيمار با غلظت 324 ميكرومولار كادميوم بود. به‌طوركلي نتايج اين تحقيق نشان داد كه افزايش غلظت و مدت‌زمان اعمال تنش كادميوم از طريق كاهش ميزان رنگيزه‌ها فتوسنتزي و افزايش ميزان فلورسانس كمينه كلروفيل بر فتوسنتز گياه تأثير منفي مي‌گذارد و از طرف ديگر تجمع كادميوم در برگ‌هاي گاوزبان اروپايي موجب افزايش ميزان متابوليت‌هاي ثانويه در اين گياه مي‌گردد.