‌‌‌‌تجزيه‌وتحليل متابوليكي گياهچه‌هاي برنج (.Oryza sativa L) در پاسخ به شوري بالا با استفاده از روش GC-MS و تجزيه به مؤلفه‌هاي ‌‌‌اصلي

برنج (Oryza sativa L.) بعنوان غذاي اصلي نيمي از جمعيت دنيا محسوب مي‌شود. تنش‌هاي محيطي نظير شوري تاثير منفي بر عملكرد برنج دارند. با توجه به حساس بودن برنج به تنش شوري در مرحله گياهچه‌اي، مقايسه ژنوتيپ‌هاي متحمل و حساس در اين مرحله به شناسايي مكانيسم‌هاي مولكولي درگير و توسعه ارقام متحمل كمك خواهد كرد. در اين تحقيق اثر شوري بالا روي تجمع متابوليت‌ها در اندام‌هاي ريشه و هوايي ژنوتيپ‌هاي حساس (IR28) و متحمل (CSR28) در زمان‌هاي 6 و 54 ساعت پس از تيمار، مورد بررسي قرار گرفت. نتايج تحقيق نشان داد كه اسيدهاي آمينه و قندها در هر دو ژنوتيپ در پاسخ به شوري افزايش و اسيدهاي آلي كاهش نشان دادند. تيمار طولاني مدت شوري منجر به تفاوت بيشتر ژنوتيپ‌ها در پاسخ‌هاي متابوليكي شد. پرولين بعنوان يكي از مهمترين اسموليت‌ها بيشترين تجمع را در اندام‌هاي هوايي ژنوتيپ متحمل نشان داد، در حاليكه گابا بعنوان نشانگر وقوع تنش در اندام هوايي ژنوتيپ حساس تجمع بيشتري داشت. تجمع بيشتري از قندهاي تنظيم كننده اسمزي نظير رافينوز و ميواينوزيتول در ريشه ژنوتيپ متحمل مشاهده شد. نتايج تجزيه به مولفه‌هاي اصلي نشان داد كه بين دو ژنوتيپ حساس و متحمل در اندام ريشه و زمان نمونه‌برداري 54 ساعت بيشترين اختلاف متابوليكي وجود دارد. همچنين برخي از متابوليت‌ها نظير آسپارتات، ميواينوزيتول و سيترات در شرايط مختلف بصورت اختصاصي تجمع يافتند كه مي‌توانند در غربالگري ژنوتيپ‌هاي برنج براي تحمل به شوري مورد توجه قرار گيرند. نتايج اين تحقيق نقش سازگاري‌هاي متابوليكي نظير تنظيم اسمزي را در القاي تحمل به شوري برنج پررنگ مي‌كند.