بررسي پاسخ آويشن باغي (.Thymus vulgaris L) به اليسيتورهاي كروناتين، متيل جاسمونات و سيكلودكسترين در سطوح مختلف تأمين رطوبت در شرايط مزرعه

تنش‌هاي محيطي به‌ويژه تنش خشكي از طريق تأثير بر فرايندهاي فيزيولوژيكي و فيتوهورمون‌ها سنتز مواد مؤثره گياهي را شديداً تحت تأثير قرار مي‌دهند. در اين راستا آزمايشي به‌صورت اسپليت‌پلات در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال زراعي 98-1397 در مشهد روي گياه آويشن باغي اجرا شد. كرت اصلي شامل سه سطح تأمين رطوبت (در 40، 65 و 90 درصد ظرفيت زراعي) و كرت فرعي سطوح اليسيتوري شامل (1) شاهد عدم كاربرد، (2) 150 ميكرومولار سيكلودكسترين، (3) 75 نانومولار كروناتين + 150 ميكرومولار سيكلودكسترين، (4) 150 نانومولار كروناتين + 150 ميكرومولار سيكلودكسترين، (5) 150 ميكرومولار متيل جاسمونات + 150 ميكرومولار سيكلودكسترين و (6) 300 ميكرومولار متيل جاسمونات + 150 ميكرومولار سيكلودكسترين بودند. بالاترين ميزان محتواي پرولين برگ (از 5.5 تا 5.8 ميكرومول بر گرم برگ تازه) در برهمكنش 4 سطح داراي تيماري اليسيتور (سطوح 3، 4، 5 و 6) تحت سطح تأمين رطوبت در 40 درصد ظرفيت زراعي در يك گروه، مشاهده شدند. بيشترين و كمترين نشت الكتروليت‌ها (به ترتيب 47.6 و 22.1 درصد) مربوط به برهمكنش تيمارهاي اليسيتوري كنترل در سطح تأمين رطوبت 40 درصد ظرفيت زراعي و تيمار 150 ميكرومولار متيل‌جاسمونات + 150 ميكرومولار سيكلودكسترين در سطح تأمين رطوبت در 90 درصد ظرفيت زراعي بود. بيشترين عملكرد خشك سرشاخه، برگ و اسانس (به ترتيب 5.64، 3.2 تن و 65.9 كيلوگرم در هكتار) تحت تأمين رطوبت در 90 درصد ظرفيت زراعي به دست آمد. به‌غيراز درصد اسانس، همبستگي بسيار معني‌داري بين كليه صفات اندازه‌گيري شده شامل قطر تاج پوشش، ارتفاع، نشت الكتروليت‌ها، محتواي پرولين، محتواي نسبي آب برگ، عملكرد تر و خشك سرشاخه، عملكرد خشك برگ و ساقه و عملكرد اسانس برقرار بود. اگرچه برهمكنش تيمارها بر برخي صفات فيزيولوژيكي تأثيرگذار بود اما عملكرد كمي و كيفي گياهان تحت تأثير سطوح رطوبتي قرار گرفتند.