تأمّلات اخلاقي در جواز نكاح صغيره و تعارض آن با قاعده عدالت

در احكام فقهي دين مبين اسلام، جواز ازدواج دختران از بدو تولّد به چشم مي‌خورد كه تقريباً مورد اتّفاق علماي متقدّم قرار گرفته است. علاوه بر اين، به زوج حقّ هرگونه استمتاع، به جز رابطه زناشويي قبل بلوغ سنّي، داده شده است. هدف اين مقاله نشان دادن پيامدها و آثار سوء مترتّب بر اين حكم فقهي بود كه به موجب اين پيامدهاي منفي، تعارضاتي با اصل عدالت نمايان شد. در اين مقاله، با روش توصيفي - تحليلي، ابتدا قاعده عدالت و چگونگي كاربرد آن در احكام فقهي و مواردي را كه اين قاعده داخل مي‌شود، تبيين شد و سپس پيامدهاي منفي فردي، خانوادگي و اجتماعي اين حكم فقهي و پيامدهايي كه در نكاح صغيره، مصداق ظلم تلقّي مي‌شود و مفاسد مترتب بر آن تبيين شد. بر اساس يافته‌ها، از جمله پيامدهاي منفي روحي و رواني مي‌توان به مواردي چون: افسردگي و اضطراب، سلب عشق و محبّت بر اثر تحميل مسئوليّت خارج از حدّ توان و پيامدهاي دوري از دوران شيرين كودكي اشاره كرد. همچنين، پيامدهاي جسمي و جنسي مانند: آسيب به اندام تناسلي و مرگ و مير، پيامدهاي اجتماعي و خانوادگي مانند: طلاق عاطفي و عدم توانايي در تربيت فرزندان، نيز از مصاديق بي‌عدالتي در اين حكم هستند كه با قاعده عدالت كه اصلي عقلائي و منطبق بر مذاق شارع مقدّس است، در تعارض‌اند. بنابراين، با عنايت به اينكه اصل نكاح از امور عقلائي است و تحقق آن منوط به احراز اصول عقلائي است، هرجا با اصل عقلائي در تعارض باشد، مرجوح مي‌گردد. بر اساس نتايج اين تحقيق، اصل جواز نكاح صغيره جز در مواردي است كه مي‌تواند توسط فقيه و مجتهد مورد بازنگري قرار گيرد و شرايط زماني، مكاني و خاصّ اجتماعي امروز در آن لحاظ شود.