بررسي سبك فكري مثنوي، بررسي موردي واكاوي مفهوم احوليت (دوبيني) در مثنوي معنوي

زمينه و هدف: پژوهش حاضر تحت عنوان واكاوي مفهوم اَحوَليت (دوبيني) در مثنوي معنوي، اين موضوع را در اثر منظوم مولانا بررسي كرده و بدين طريق معاني و مفاهيم اين اصطلاح را بمنظور كشف مفهوم برخي ابيات و نوشته هاي وي به خواننده ارائه نموده است. اَحوَليت در معناي «دوبيني» يا «خطا در ديد» است، ليكن در سخنان مولانا، با توجه به زمينۀ حكايت، معني و مفهومي ويژه پيدا ميكند و همين امر باعث ميشود كلام نيز متفاوت شده و بگونه اي خاص تعبير و تفسير گردد. روش مطالعه: اين جستار به شيوۀ تحليلي-توصيفي و با استفاده از منابع كتابخانه اي انجام پذيرفته است. محدوده مورد مطالعه اثر مثنوي معنوي است. يافته ها: در كلام مولانا «اَحوَليت» در معناي نقص و عيب ظاهري نيست، بلكه معنايي فراتر از نقص عضو دارد و در معني باطني آن بكار ميرود. در منظومه فكري مولانا و فرهنگ اصطلاحات وي گونه هاي مختلفي از كج فهمي و اعوجاج فكري برخاسته از رذايلي مانند خشم، شهوت، عصبيت، قدرت طلبي، خيال، و خودبيني را شامل ميشود كه انسان را از درك درست امور و ديدن حقيقت بازميدارد. نتيجه گيري: آنچه از اين تحقيق حاصل ميشود آن است كه مولانا برخي معايب و نواقص ظاهري جسم را در معنا و مفهوم ديگر يعني كاستيهاي اخلاق و امراض نفساني مورد استفاده قرار داده و برحسب زمينۀ حكايت، روايتهاي تمثيلي اين معاني متفاوت است. بنا به عقيدۀ مولانا اَحوَليت تشخيص راه از چاه و تميز حق از باطل را بر صاحب خود دشوار ميكند تا جايي كه گاه وي را تا درۀ تباهي و هلاكت پيش ميبرد. مولانا البته با تشريح انواع اَحوَليت، شيوۀ درمان آن را به انسان نمايانده است.