بازخواني و معرفي ويژگيهاي نسخۀ خطي مفتاح‌الفتوح شريف كرماني

هدف و زمينه: آثاري كه از گذشته باقي مانده است، ميراث فرهنگي يك سرزمين بشمار مي‌آيد و اطلاعات گسترده اي در زمينۀ ساختار فكري، اعتقادي و زباني مؤلّفان خود در اختيار نسل امروز قرار ميدهد. آفرينش آثار ادبي در ادوار مختلف دچار فرازونشيبهايي بوده است. در برخي دوره ها و از جمله در دورۀ قاجار، براساس تحولات سياسي و مناسبتهايي كه در حكومتها برقرار بوده است، روشها و سبكهاي مختلفي پديدار شده اند؛ بگونه اي كه سالهايي از دورۀ قاجار ازلحاظ آفرينش آثار نثر و نظم بسيار غني و متنوّع بوده ‌است. يكي از اين آثار متاح الفتوح اثر ميرزا محمّدحسين شريف كرماني است. روش مطالعه: در اين جُستار با رويكرد سبك‌شناسي و روش تحليل محتوا و با استفاده از منابع كتابخانه اي اثر يادشده بررسي شده است. يافته ها: «مفتاح‌الفتوح» كتابي است به نثر از آثار ميرزا محمّدحسين شريف كرماني، مشتمل بر ايراد معجزات، بيان نبردها و حالات حضرت علي (ع) در نبرد با ناكثين، قاسطين و مارقين. اين كتاب بدليل تلاش مؤلّف براي تزئين كلام و بكارگيري عبارات بديع و آوردن اشعار زيبا از شاعران مختلف و همچنين شاهد آوردن آيات و احاديث و تركيبهاي زيبا در مدح علي (ع)، از سبكي مقبول و دلپسند برخوردار است. نتيجه گيري: مفتاح الفتوح از يك سو بدليل ويژگيهاي محتوايي و باورهاي مذهبي و درج روايات تاريخي حائز اهميت است و از سوي ديگر از نظر تبحّر و تسلط مؤلّف بر ادبيات و فرهنگ و آداب و رسوم جامعه و استفاده از آثار فولكلوريك. بعلاوه مفتاح الفتوح ازلحاظ منابع و محتوا بر نقل روايتهاي تاريخي از كتب معتبر شيعه و سنّي از جمله كتاب الفي استوار است. مفتاح الفتوح از نظر بكارگيري ادبيات فولكلوريك و مرتبط با فرهنگ عامّه، قدرت نويسندگي مؤلف، بيان محكم و استفاده از شگردهاي فرازوفرود داستاني براي ايجاد كشش در روايتهاي تاريخي و ايجاد هيجان و رغبت در مخاطب، كاربرد اشعار پندآموز، عبارت‌پردازيهاي بديع، و تركيب‌سازيهاي نو قابل توجه و تعمق است.