كاربست پيش انگاري در ايجاد طنز كلامي در گزيده اي از نمايشنامه هاي كمدي ايراني دورۀ 1300-1320

زمينه و هدف: در زبان شناسي معاصر، كاربردشناسي يكي از شاخه هاي مهم اين علم است كه به بررسي معنايي ميپردازد كه گوينده يا نويسنده در يك بافت زباني خاص، بوسيلۀ پاره گفتار خود منتقل ميكند و توسط شنونده يا خواننده برداشت ميشود. پيش انگاري يكي از بحثهاي محوري در كاربردشناسي است كه متمركز بر موضوعي است كه گوينده يا نويسنده پيش از اداي پاره گفتار فرض ميكند حقيقت دارد و ناظر بر اطلاعات مشترك بين گوينده يا نويسنده و شنونده يا خواننده است. در اين پژوهش چگونگي ايجاد طنز كلامي ازطريق پيش انگاري و شيوه هاي مورداستفادۀ اين روش در گزيده اي از نمايشنامه هاي كمدي ايراني طي سالهاي 1300 تا 1320 مورد بررسي قرار گرفته اند. روش مطالعه: روش شناسي مقالۀ حاضر بصورت كيفي و برمبناي پژوهش كتابخانه اي و سندگزيني بوده و با استفاده از روش توصيفي و تحليل محتوا به ارزيابي منابع و تحليل شش نمايشنامۀ كمدي ايراني نوشته شده در دورۀ حكومت پهلوي اول پرداخته است. يافته ها: با تحليل نمايشنامه هاي دورۀ پهلوي اول ميتوان دريافت يكي از روشهاي نمايشنامه نويسان اين دوره براي خلق كمدي، استفاده از طنز كلامي بوده است. كاربستِ پيش انگاري يكي از شيوه هاي استفاده شده توسط اين نويسندگان براي ايجاد طنز كلامي است و از انواع پيش انگاريها و به روشهاي مختلفي براي اين منظور بهره برده اند. نتيجه گيري: در كمديهاي دورۀ مذكور، طنز كلامي براساس انواع پيش انگاري و با استفاده از روشهايي مانند نقض پيش انگاري شخصيتها يا مخاطب، تضاد پيش انگاري شخصيتها، استفادۀ طنزآميز از انواع پيش انگاري، برهم خوردن شكلي از پيش انگاري يا تبديل نوعي پيش انگاري به نوعي ديگر ساخته ميشوند.