ويژگيهاي سبكي جلد اول روايات داراب هرمزد، براساس نسخۀ خطي كتابخانۀ مجلس

زمينه و هدف: روايات زرتشتيان كه حاوي مباحث فقهي و حقوقي دين زرتشت است، طي سالها توسط راويان مختلف از هند و ايران گردآوري شده و در مجموعه اي به نام مجموعه روايات زرتشتيان يا روايات داراب هرمزد تدوين شده است. از اين كتاب چند نسخه در كتابخانه هاي هند و ايران موجود است. در اين پژوهش نسخۀ كتابخانۀ مجلس ازجهت ويژگيهاي ساختاري، فكري و ادبي بررسي شده است. روش مطالعه: اين پژوهش به روش توصيفي ـ تحليلي با هدف شناخت ويژگيهاي كتاب و نحوۀ تأثير خط و زبان اوستايي، پهلوي، فارسي و عربي بر زبان و نگارش آن و همچنين محتواي روايات و سبك ادبي آن انجام گرفته است. يافته ها: خط و زبان اين كتاب اندكي متأثر از خط و زبان و سبك قرن دهم و كاربرد واژه هاي عربي و بيشتر متمايل به خط و زبان پهلوي و اوستايي و واژه هاي زرتشتي است. از جهت رسم‌الخط غلبه با پيوسته نويسي و از نظر واژه ، واژه هاي فارسي و زرتشتي قديمي و زبان اوستايي غلبه دارد و در موارد بسياري خط و زبان اوستا نيز مستقيماً در آن به كار رفته است. دستخط كتاب نيز در جاهاي مختلف متفاوت شده و در برخي صفحات نازيبا و بينظم است كه نشان‌دهندۀ كاتبان متعدد و افزودن مطالب در زمانهاي مختلف است. محتواي كتاب نيز شامل مباحث اعتقادي دين زرتشت است كه ازطريق پرسش و پاسخ و توجه به روايات راويان مختلف از كتب معتبر نقل شده است. از نظر ادبي، سبك خاصي نميتوان براي اين كتاب درنظر گرفت؛ بدليل اينكه روايات از منابع مختلف آورده شده است و مبناي زيباشناسي ندارد و ويژگيهاي آن شامل جابجاييهاي نحوي و حذف افعال و همچنين تكرار مكررات، اندكي تشبيه و تمثيل است. روايات منظوم نيز ويژگي شعري نداشته و از ساختار زيباشناسي و بديعي برخوردار نيست. نتيجه گيري: اين كتاب بدليل استفاده از روايتهاي مختلف از منابع متفاوت و نقل از راويان متعدد، داراي خط و زبان متنوع است و نوشتۀ يكدستي ندارد و مهمترين ويژگي آن سبك فكري است كه ابعاد بسياري از موازين دين زرتشت را با زبانهاي مختلف بيان ميكند.