مطالعۀ پديدارشناختي تجربۀ زيستۀ استادان و دانشجويان از آموزش مجازي در دوران كرونا؛ مطالعۀ موردي دانشگاه اصفهان

پيامدهاي كرونا براي اقتصاد، سياست، فرهنگ، حوزۀ عمومي، و زندگي روزمرۀ مردم آشكار است. برپايۀ ديدگاه صاحب‌نظران آموزش عالي، پيامدهاي كرونا براي آموزش به‌طور عام و آموزش عالي به‌شكل خاص، نه‌تنها كمتر از نهادهاي اجتماعي ديگر نيست، چه‌بسا فراگيرتر نيز هست. نخستين و مهم‌ترين اثر و پيامد آسيب‌زاي كرونا، مربوط به بخش و كاركرد «آموزش» دانشگاهي است. آموزش حضوري براي زمان قابل‌توجهي معلق ماند و برنامه‌هاي حضوري آموزش استاد‌ـ‌‌شاگردي و فعاليت‌هاي مربوط به تدريس سنتي به‌حاشيه رفت. در پژوهش حاضر، سعي شده است تجربه‌هاي زيسته و ادراك دانشجويان و مدرسان نظام آموزش مجازي، بازنمايي شود؛ بنابراين، هدف اصلي پژوهش، بررسي ادراك‌ها و تجربۀ زيسته استادان و دانشجويان دانشگاه اصفهان از آموزش مجازي در دوران كرونا است تا با شناخت مؤلفه‌هاي اجتماعي و فرهنگي دخيل در فرايند آموزش مجازي، مهم‌ترين آسيب‌هاي (چالش‌هاي) اين نوع آموزش در دانشگاه شناسايي، و با تكيه بر اين يافته‌ها، راهكارهاي مؤثري براي تقويت آموزش مجازي در دانشگاه ارائه شود. روش به‌كاررفته براي انجام پژوهش، روش كيفيِ «پديدارشناختي» و جامعۀ آماري بخش كيفي پژوهش، دربردارندۀ كليۀ استادان و دانشجويان دانشگاه اصفهان در سال تحصيلي 1400-1399 بوده است. مجموع شركت‌كنندگان در بخش كيفي پژوهش، 32 نفر بوده‌اند كه 14 نفر از آن‌ها از استادان و 18 نفر از دانشجويان بودند كه براساس نمونه‌گيري هدفمند تركيبي، انتخاب شدند. داده‌هاي پژوهش با استفاده از روش هفت‌مرحله‌اي كلايزي (1978) تجزيه‌و‌تحليل شده است. برپايۀ يافته‌هاي پژوهش، آسيب‌هاي آموزش مجازي عبارت‌اند از: «آسيب‌هاي آموزشي»، «آسيب‌هاي مربوط به فرهنگ دانشگاهي»، «آسيب‌هاي مربوط به زيرساخت‌هاي اجتماعي‌ـ‌اقتصادي»، و «آسيبِ كاهش حس حضور».