از بيمارستان تا آرامستان؛ تحليل سوگواري‌هاي ناتمام در دوران پاندمي كرونا در شهر سنندج

شيوع ويروس كرونا در جهان تغييرات و پيامدهاي مختلفي به دنبال داشته است. يكي از پيامدهاي مهم اين بيماري، متحول شدن آيين‌هاي مرتبط با سوگواري در پي مرگ انسان‌ها به‌ويژه مرگ جوانان بوده است. مقالهٔ حاضر سعي دارد با بهره‌گيري از رويكرد كيفي، مؤلفه‌هاي شكل‌دهندهٔ سوگواري‌هاي ناتمام در دوران پاندمي كوويد19 را در شهر سنندج مورد بررسي قرار دهد؛ بنابراين، از مفاهيم نگراني، احساس گناه، تقابل مرگ معنادارـ بي‌معنا، رنج روحي بازماندگان و گفتمان به‌مثابۀ چارچوب مفهومي بهره گرفته شد. براي ورود به ميدان مطالعه از روش نظريۀ زمينه‌اي پُست‌مدرن (تحليل موقعيتي) و براي گردآوري داده‌ها از تكنيك مصاحبۀ عميق به شيوۀ نيمه‌ساخت‌يافته استفاده شد. نمونه‌ها از طريق روش نمونه‌گيري هدفمند و نظري انتخاب شدند و در نهايت با 15 نفر از مشاركت‌كنندگان مصاحبه به عمل آمد و داده‌هاي گردآوري‌شده در قالب 11 مقولۀ محوري، كدگذاري و تحليل شدند. نتايج تحقيق بيانگر آن است كه سوگواري‌هاي ناتمام، تحت تأثير مؤلفه‌هاي مكاني، فناوري، درماني-بهداشتي، رواني، سازماني‌‌ـ‌‌پزشكي، اجتماعي، فرهنگي، گفتماني، فلسفي‌ـ‌عقيدتي و مقررات بوروكراتيك شكل يافته است؛ به‌طوري‌كه، گفتمان پزشكي با شكل‌بخشي به قوانين سازمان‌ها و نهادها از جمله آرامستان‌ها، بيمارستان‌ها و اماكن عمومي، عدم برگزاري آيين‌هاي تدفين، تشييع، ترحيم، رعايت پروتكل‌هاي بهداشتي، مصرف دارو، دوري‌گزيني خويشاوندان و همسايه‌ها و تنش‌هاي خانوادگي شده است و منجر به احساس پوچي، بي‌معنايي زندگي، طولاني‌شدن فرايند تسكين و در نهايت پايداري سوگِ سوگواران شده است؛ بنابراين، تجربۀ سوگواران در ايام پاندمي كرونا، تجربهٔ ارتباط با گفتمان پزشكي و فضاي اجتماعي است و اين بدان معناست كه جهان اجتماعي ما فقط در قالب گفتمان قابل فهم است.