تأثيـر مباني خـداشناسي حكمت متعـاليه بر انسـان شناسـي ملاصـدرا

در بررسي نسبت انسان شناسي و خداشناسي حكمت متعاليه دو رويكرد مي توان اتخاذ نمود؛ بررسي لوازم انسان شناختي مسائل خداشناسي و يا پيگيري عناصر خداشناسي به كار رفته در انسان شناسي. اين پژوهش بر اساس رويكرد دوم با بيان اصول انسان شناسي صدرايي، يعني شناخت انسان در مقام ذات، صفات و افعال، نقش عناصر خداشناسي حاضر در انسان شناسي صدرايي را، هرچه بيشتر و بهتر تبيين مي كند. طبق مباني ملاصدرا، انسان رقيقه اي از حقيقت الهي است كه در ذات، صفات و افعال، مثال خداوند است، زماني كه از كلمه مثال استفاده مي شود و نه مثل، بدين معنا است كه انسان كامل وجوب ذاتي ندارد و در صفات نيز مطلق نيست و ظل باري تعالي بوده و وجوب و اطلاق ظلي ندارد نه اصيل و بدين طريق ملاصدرا هم شباهت انسان كامل و باري تعالي را درنظر مي گيرد و هم تفاوت آن دو را. بنابراين شناخت اصول خداشناسي حكمت متعاليه، به شناخت ابعاد وجودي انسان و ظرفيت ها و توانمندي هاي وجودي او منجر مي شود، كه نتيجه اين ارتباط تنگاتنگ در نظريه «انسان كامل» بسيار روشن و واضح است؛ چراكه، انسان كامل به عنوان ظل باري تعالي و خليفه او مي تواند شبيه خداوند باشد و حاوي تمامي اسماء و صفات الهي گردد.