بازخواني موردي مطالعات بدن پژوهي در حـوزه الهيـات؛ رويكـردها و چالـش ها

ساحت جسمي انسان يكي از مهم ترين ابعاد وجود آدمي است كه در ارتباط با افراد و اجتماع و شكل گيري هويت انسان، نقش ايفا مي كند. با وجود اهميت اين جنبه، در پژوهش ها كمتر به اين موضوع توجه مي شود. علي رغم اهميت ساحت جسمي و تأثير آن در شكل گيري هويت انسان، همچنان اين موضوع در مباحث علم النفس و انسان شناسي جايگاه شايسته اي ندارد. عظمت روح، نگرش سلبي نسبت به بدن، تلقي ابزاري از بدن، خارج بودن از حقيقت انسان و دوگانه انگاري حداكثري، از جمله عوالمي است كه در كم توجهي به مباحث بدن مؤثر بوده است. بدن در تفكر برخي از انديشمندان اسلامي، امري منفي، دشمن انسان، حجاب نفس، امري ظلماني و راهزن در كمال است. درباره اين رويكردها ملاحظاتي وجود دارد. در اين پژوهش ضمن تبيين و نقد اين ديدگاه ها به تبيين رويكرد مبتني بر حكمت و انديشه اسلامي مي پردازيم. طبق اين ديدگاه بدن كالبد قدسي، مركب كمال انسان و محلي براي پذيرش افاضه روح است. بازسازي اين رويكرد، بستري براي تبيين چهارچوب نظري جايگاه بدن در ساختار وجود انسان و مواجهه عملي با بدن را فراهم مي آورد.