مهار زيستي بيماري برق‌زدگي و بهبود ويژگي هاي رويشي نخود با ميكوريزهاي دارسانه‌اي و ريزوباكتري‌هاي پيشبرنده رشد گياه

بيماري برق‌زدگي نخود در اثر قارچ Ascochyta rabiei از عوامل مهم كاهش محصول اين گياه در سراسر جهان است. در اين پژوهش، اثر كاربرد جداگانه و دوگانه دو قارچ ميكوريزي دارسانه‌اي (arbuscular mycorrhizal fungi, AMF) شامل Glomus versiform و Glomus fasciculatum و چهار ريزوباكتري پيش‌برنده رشد گياه (PGPR) شامل Bacillus subtilis BS، Bacillus velezensis JPS19، Bacillus pumilus INR7 و Alcaligenes faecalis 1624 براي مهار بيماري برق‌زدگي نخود در شرايط گلخانه بررسي شد. قارچكش كلروتالونيل كه براي همسنجي به كار رفته بود، بيشترين اثر را در كاهش بيماري داشت. همه تيمارهاي زيستي شدت بيماري را در همسنجي با شاهد بيمار كاهش دادند و بيشتر آن‌ها در حضور بيمارگر، مگر ارتفاع ريشه، ساير ويژگي‌هاي رشدي بررسي‌شده (وزن تَر و خشك ريشه، وزن تَر و خشك و ارتفاع اندام هوايي) را افزايش دادند. در همسنجي با كاربرد جداگانه AMF، برخي تيمارهاي دوگانه PGPR+AMF اثر هم‌افزايي بر مهار بيماري، افزايش رشد يا ميزان كلنيزاسيون با قارچ ميكوريزي ريشه داشتند ولي اين اثر در همه تيمارهاي دوگانه يافته نشد. ميان ميزان كلنيزاسيون با قارچ ميكوريزي و كاهش برق‌زدگي همبستگي مستقيمي ديده نشد. روي هم رفته، كاربرد جداگانه و دوگانه AMF و PGPR در كاهش بيماري برق‌زدگي و افزايش رشد نخود كارآمد بود، دركل، تيمارهاي دوگانه همواره هم‌افزا نبودند و هم‌افزايي آن‌ها به جدايه‌هاي باكتريايي و قارچ‌هاي ميكوريزي به ‌كار گرفته بستگي داشت.