تعيين منشأ و مكانيزم شوري آب زيرزميني يك منطقه نيمه‌خشك در جنوب شرق ايران با استفاده از مطالعات ژئوفيزيك و هيدروشيمي

شوري آب يكي از مهم‌ترين دلايل تخريب كيفي آب زيرزميني در مناطق خشك و نيمه‌خشك است. در اين مطالعه منشأ و مكانيزم شوري آب زيرزميني دشت فارياب در جنوب شرق ايران بررسي ‌شده است. به اين منظور از نتايج حاصل از مطالعات ژئوفيزيك و تحليل كيفي نمونه‌هاي آب زيرزميني استفاده شده است. مطالعات ژئوفيزيك به روش ژئوالكتريك انجام شده و شامل 55 سونداژ الكتريكي است. 27 نمونة آب‌ نيز براي بررسي وضعيت كيفي آب زيرزميني از چاه‌هاي بهره‌برداري جمع‌آوري شده است. براي بررسي نتايج حاصل از مطالعات ژئوالكتريك از نقشه مقاومت ويژه و پروفيل‌هاي ژئوالكتريك استفاده شده است. نتايج حاصل از تحليل شيميايي نمونه‌هاي آب نيز با استفاده از نقشه‌هاي پراكندگي مكاني پارامترهاي كيفي، نمودارهاي دو متغيره و سري‌هاي زماني تغييرات شوري آب بررسي و تحليل شده‌اند. بر اساس نتايج حاصله، كم‌ترين مقاومت الكتريكي (كم‌تر از 10 اهم‌متر) در بخش مركزي دشت ثبت شده است. بيش‌ترين مقدار هدايت الكتريكي و يون‌هاي سولفات و كلرايد نيز در نمونه‌هاي آب همين بخش مشاهده مي‌شود. ميزان هدايت الكتريكي آب زيرزميني در مركز دشت فارياب به 64000 ميكروموس بر سانتي‌متر مي‌رسد. نتايج اين تحقيق نشان داد كه منشأ شوري آب زيرزميني، زون آب شور ايجاد شده در رسوبات ريزدانه نمكي و گچي مركز دشت است. پمپاژ بيش از حد آب زيرزميني باعث حركت آب شور از بخش مركزي دشت به سمت چاه‌هاي بهره‌برداري شده است. بيش‌ترين ميزان اختلاط آب شور و شيرين در نمونه‌هايي رخ داده كه در حاشيه زون آب شور قرار گرفته‌اند. نفوذ آب شور باعث غني‌شدگي يون‌هاي منيزيم، سديم و سولفات در نمونه‌هاي آب زيرزميني شده است.