اثر سازه‌هاي عرضي (پل) بر روي مورفولوژي رودخانه (مطالعه موردي: روستاي جوربند، چمستان، مازندران)

بررسي نقش انسان در تغييرات محيطي همواره يكي از موضوعات مهم مطالعات محيطي بوده است. جاده به عنوان يكي از مظاهر دخالت انسان در محيط و به خصوص در سيستم هاي رودخانه اي، سازه اي ناگزير جهت حمل و نقل و ارتباطات بشري است. اثرات پل بر سيستم رودخانه از جنبه هاي مختلف (مورفومتريك، ژئومورفولوژي، هيدرولوژي و...) مورد توجه است. در بررسي اثر پل در روستاي جوربند (واقع در حوضه واز، استان مازندران شهرستان چمستان) جهت دستيابي به داده هاي دقيق از روش فتوگرامتري برد كوتاه با استفاده از پهپاد استفاده شد. پس از تهيه لايه رقومي ارتفاعي و نقشه ارتوفتوي محدوده، بررسي و مقايسه ضريب تغييرات در پارامترهاي مختلف (پروفيل طولي، مقطع عرضي، بيشترين عمق، ميانگين عمق مقطع، عرض كانال، نسبت عرض به عمق، سرعت جريان، قدرت جريان، عدد فرود، تنش برشي، شاخص سينوسيته، شاخص تقارن و شاخص بريس) انجام شد. نتايج نشان داد كه تمام پارامترها در بالادست و پايين دست پل با هم تفاوت دارند اين درحالي ست كه از نظر محيطي شرايط بالادست و پايين دست در وضعيت يكساني از نظر كاربري، زمين شناسي و هيدرولوژي قرار دارند. ضريب تغييرات پارامترهاي مختلف در بالادست برابر با 36.79 درصد و در پايين دست برابر با 43.42 درصد است. پارامتر شيب، تنش برشي و قدرت رود در بالادست و پايين دست پل بيشترين تغييرات را نشان مي دهد. پژوهش فوق نشان داد كه ساخت سازه اي مانند پل در مسير جريان رود سبب تغييرات عمده در محيط رودخانه اي مي شود كه برآورد ميزان اين تغييرات مي تواند گام مؤثري در امر مديريت اكوسيستم رودخانه و سازه هاي انساني باشد.