واكاوي تحولات «فهم تهران» در طرح هاي توسعه شهري آن

طرح‌هاي توسعه شهري تهران مبتني بر فهمي از آن تهيه شده‌اند كه نشان دهنده تحولات دانش و تجربه شهرسازي، ساختار نظام تصميم‌گيري شهري و زمينه اجتماعي، اقتصادي و سياسي دوران 40 ساله برنامه ريزي شهري تهران (1347-1386) است. اين پرسش كه تهران در طرح‌هاي توسعه خود چگونه فهميده شده، كمتر مورد تامل شهرسازان و متوليان امر قرار گرفته است. مروري بر تحولات در نظريه هاي شهرسازي در اين مدت نشان از دگرگوني جدي در چگونگي فهم شهر دارد. در اين تحقيق، با تحليل محتواي هرمنوتيكي طرح‌هاي سه گانه تهران (1347، 1370 و 1386)،كدها و موضوعات فهم تهران استخراج و با تحليل روابط ميان آن‌ها، يك روايت از اين فهم‌ها ارائه شده است. به منظور روشن‌تر شدن نتيجه، تحولات فهم تهران در طرح‌هاي تهران با تحولات فهم شهر در نظريه شهرسازي مقايسه شده است. شناسايي و واكاوي چنين فهمي، شامل پيش فهم‌ها و سازوكار شكل‌گيري آن‌ها، سهم به سزايي در شكل‌گيري نوعي تفكر انتقادي به برنامه‌ريزي شهري تهران خواهد داشت. روند تحولات فهم تهران در طرح هاي آن نشان داد كه علي رغم تحولات گسترده نظريه برنامه‌ريزي در طول پنجاه سال اخير، تحولي جدي در اين فهم ها اتفاق نيفتاد ه و صرفا در برخي مولفه هاي سطحي دگرگون شده است. بنابراين، تهران همچنان تعين يافته، ابژه‌وار و كنترل‌پذير فهم مي‌شود.