ارزيابي تاثير طيف‌هاي نوري (LED) و نانو ذرات TiO2 و ZnO بر رويان‌‌‌زايي رويشي و باززايي برخي اكوتيپ‌‌هاي زنيان

گياه زنيان با نام علمي  Trachyspermum ammi L. از تيره چتريان است. با استفاده از فن‌ كشت بافت گياهي، مي‌‌توان تنوع ژنتيكي گياهان را در يك محيط كنترل‌‌شده حفظ كرد. هدف از مطالعه حاضر، بررسي اثر غلظت‌هاي نانوذرات ZnO و TiO2 و كيفيت نور‌هاي مختلف روي رويان‌‌زايي رويشي و باززايي بود. آزمايش حاضر به‌‌صورت فاكتوريل (فاكتورها شامل اكوتيپ، نانوذرات، طيف نوري) بر پايه طرح به‌طوركامل تصادفي در 3 تكرار انجام گرفت. پس از افزودن دي ‌اكسيد تيتانيوم (TiO2) و اكسيد روي (ZnO) به محيط كشت MS، ريزنمونه‌ها در طيف‌‌هاي نوري قرمز، آبي و تركيب آبي و قرمز قرار گرفتند. در اين مطالعه با به‌‌كارگيري نانوذرات درصد آلودگي قارچي و باكتريايي نسبت به تيمار شاهد كاهش يافت. با افزايش غظت نانوذره TiO2 تحت تيمار طيف تركيب آبي و قرمز درصد آلودگي به صفر رسيد. همچنين بالاترين القاي پينه‌، رويان‌ رويشي و باززايي براي نانوذره TiO2 تحت تيمار طيف تركيبي آبي و قرمز در اكوتيپ شيراز و اردبيل مشاهده شد. طيف نور آبي بيشترين تاثير را در جذب و كنترل آلودگي براي نانوذرهZnO  داشت. با افزايش شدت نور جذب نانوذره ZnO كاهش و آلودگي افزايش يافت. در محيط كشت TiO2 با غلظت 10 ميلي‌گرم بر ليتر تحت تيمار تركيب نور آبي و قرمز فعاليت ياخته‌‌هاي رويان‌‌زا افزايش يافت. با افزايش نانوذره و شدت نور بالا، فعاليت راديكال‌هاي آزاد و آنزيم پلي فنول اكسيداز متوقف شده و جذب ماده‌هاي غذايي توسط ياخته‌‌هاي در حال رشد افزايش يافت. در تيمار شاهد گياهان باززايي شده به توده سفيد رنگي تبديل و در نهايت باعث مرگ پينه‌ القا يافته، رويان‌‌زا و گياهچه‌هاي باززا مي‌شود. مطالعه حاضر با به‌كارگيري نانوذرات TiO2 و ZnO موفق به ارايه يك پروتكل موثر و مفيد براي القاي رويان‌ رويشي و باززايي در كمترين زمان در محيط كشت شد.