نقش حكومت و تربيت در تبيين شكاف ميان معرفت و فعل اخلاقي در آراء و انديشه‌هاي فارابي

آراء و انديشه‌هاي فارابي در تبيين شكاف ميان معرفت و فعل اخلاقي، با بررسي نقش مدينه‌ فاضله نمايان مي‌شود. از نظر فارابي، وظيفه حكومت و مدينه فاضله،‌ ايجاد زمينه مناسب براي عادت‌ها و سنت‌هاي فاضله در شهرها و بين امت‌هاست كه از طريق تعليم و تربيت امكان‌پذير مي‌شود. در واقع در ديدگاه فارابي مدينه و حكومت مي‌تواند شرايط تربيت صحيح و به تبع آن زمينه بروز و ظهور رفتارهاي اخلاقي پسنديده گردد و آن زماني است كه مدينه از نوع فاضله آن باشد؛ اما در عين حال مدينه مي‌تواند زمينه‌ساز شكاف ميان معرفت و فعل اخلاقي گردد و آن زماني است كه مدينه از نوع فاسقه باشد. مدينه فاسقه، مدينه‌اي است كه اهالي آن به همه آراء و عقايد اهالي مدينه فاضله باور دارند؛ اما به آن عمل نمي‌كنند و افعال و كردارشان شبيه افعال و كردار اهالي مدينه جاهليه است. علت‌ اين امر را مي‌توان در تربيت اهالي مدينه فاسقه و چگونگي حكومت آن جستجو كرد. در واقع تربيت، اساس شكل‌گيري رفتارهاي اخلاقي اعم از پسنديده و ناپسند است. البته بايستي به‌ اين نكته اشاره شود كه فارابي در عين حال به نقش عادت، لذت، ضعف اراده و ضعف در سنجش نيز در‌ ايجاد شكاف ميان معرفت و فعل اخلاقي اشاره مي‌كند.