مقايسه اثربخشي رفتار درماني عقلاني هيجاني و درمان مبتني بر پذيرش و تعهد بر رفتارهاي خودمراقبتي (رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﺗﻐﺬﯾﻪاي، ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﺪﻧﯽ، ﮐﻨﺘﺮل ﻗﻨﺪﺧﻮن، ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﭘﺎ و ﺗﺒﻌﯿﺖ داروﯾﯽ ﺑﯿﻤﺎران) در زنان مبتلا به ديابت نوع دوم

هدف: پژوهش حاضر با هدف مقايسه اثربخشي رفتار درماني عقلاني هيجاني و درمان مبتني بر پذيرش و تعهد، بر رفتارهاي خودمراقبتي (رفتارهاي تغذيه‌اي، فعاليت بدني، كنترل قند خون، مراقبت از پا و تبعيت دارويي بيماران) در افراد مبتلا به ديابت نوع دوم انجام شد. روش پژوهش: اين پژوهش نيمه آزمايشي با طرح پيش‌آزمون-پس‌آزمون با دو گروه آزمايش و يك گروه گواه و پيگيري است. جامعه آماري پژوهش را كليه بيماران مبتلا به ديابت نوع دوم زن داراي پرونده در كلينيك پارسيان اسلام شهر در سال 1398 تشكيل دادند كه از بين آن‌ها، 45 نفر به روش نمونه‌گيري در دسترس و هدفمند انتخاب و به‌طور تصادفي در دو گروه آزمايش (هر گروه 15 نفر) و يك گروه كنترل (15 نفر) گمارده شدند. گروه آزمايش درمان پذيرش و تعهد 8 جلسه 60 دقيقه‌اي و گروه رفتار درماني عقلاني هيجاني 8 جلسه 60 دقيقه‌اي تحت آموزش قرار گرفتند و گروه كنترل در ليست انتظار ماندند. ابزار مورد استفاده در پژوهش حاضر شامل پرسشنامه رفتارهاي خودمراقبتي ديابتي (توبرت و گلاسكو، 1994) بود كه در دو مرحله پيش‌آزمون و پس‌آزمون مورد استفاده قرار گرفت. داده‌ها با استفاده از واريانس اندازه‌هاي مكرر تحليل شد. يافته‌ها: نتايج نشان داد كه هر دو مداخله به كار رفته در اين پژوهش مي‌توانند به‌طور معناداري رفتارهاي خودمراقبتي (رفتارهاي تغذيه اي، فعاليت بدني، كنترل قند خون، مراقبت از پا و تبعيت دارويي بيماران) در بيماران مبتلا به ديابت نوع دوم را بهبود بخشيدند (P 0/05)، با اين تفاوت كه مداخله مبتني بر درمان پذيرش و تعهد داراي تأثير بيشتري بر رفتارهاي خودمراقبتي در بيماران مبتلا به ديابت نوع دوم داشت. به علاوه درمرحله پس آزمون-پيگيري تفاوت معني دار مشاهده نشد (P 0/05) بيانگر پايداري تغييرات مداخله است. نتيجه‌گيري: بر اساس نتايج اين پژوهش، درمان پذيرش و تعهد و رفتار درماني عقلاني هيجاني، مداخلات موثري در افزايش رفتارهاي خودمراقبتي بيماران مبتلا به ديابت داشتند.