مطالعات ژئوشيمي و ژئوبيوشيمي زيست‌محيطي بر روي خاك كشاورزي و گياه برنج در شهرستان ساري

هدف از اين مطالعه بررسي ميزان غلظت فلزات سنگين در محصول برنج شاليزارهاي شهرستان ساري است. در اين پژوهش از 32 ايستگاه از بخش دانه خوراكي برنج (Seed) نمونه‌برداري انجام گرفت. سپس جهت بررسي ارتباط خاك - گياه در 6 ايستگاه از خاك پاي گياه برنج و ديگر بخش‌هاي گياه مانند ريشه، ساقه، برگ و سبوس نيز نمونه برداشت شد. نمونه‌هاي خاك پس از آماده‌سازي به روش استاندارد توسط دستگاه ICP-OES و نمونه‌هاي گياه نيز پس از آماده‌سازي به روش استاندارد توسط دستگاه ICP-MS مورد تجزيه شيميايي قرار گرفتند. نتايج تجزيه شيميايي نمونه‌هاي برنج نشان داد كه ميزان جيوه به طور معمول حدود 0.07 پي‌پي‌ام است و در برخي مناطق به صورت نقطه‌اي (30 درصد نمونه‌ها) غلظت تا حدود 0.09 پي‌پي‌ام مي‌رسد. ميزان غلظت عنصر سرب به طور ميانگين 0.91 پي‌پي‌ام است كه اين حد نزديك به حد مجاز است. عناصر آرسنيك، كادميم، نيكل و روي نيز در تعداد محدودي از نمونه‌ها انحراف از ميزان معمول غلظت را نشان مي‌دهند. نتايج بررسي‌ها منشأ عنصر سرب را ناشي از مصرف كودشيميايي روي در مزارع و شاليزارهاي برنج تأييد مي‌نمايد. ميزان غلظت آرسنيك در منطقه عيسي‌خندق انحراف از ميزان معمول بالايي نشان مي‌دهد. غلظت در عيس‌خندق 1.15 پي‌پي‌ام است كه انحراف بالايي را از سطح طبيعي معرفي مي‌كند. افزون بر اين، غلظت عناصر كمياب در محصولات برنج در مناطق مختلف شهرستان ساري در مقايسه با محصولات برنج در برخي از شهرهاي كشورهاي خارجي، همبستگي بالايي براي كروم (Cr)، كبالت (Co)، آرسنيك (As)، منيزيم (Mg)، منگنز (Mn)، سديم (Na)، و روي (Zn) نشان مي‌دهد.