پهنه‌بندي خطر تفرا، گدازه، ابر سوزان و لاهار ناشي از فوران احتمالي آتشفشان دماوند

دماوند يكي از مستعدترين آتشفشان‌هاي ايران براي فوران در آينده است. شواهدي نظير ميزان سرپا بودن مخروط (نبود فرسايش شديد آن)، وجود چشمه‌هاي آبگرم فراوان، كوتاه بودن فاصله زماني از آخرين فوران و حضور شرايط زمين‌ساختي مناسب، همگي، نشانگر استعداد فوران آن در آينده مي‌باشند. شدت فوران آن احتمالاً در حد 3- 5 در مقياس VEI خواهد بود. در اثر آن، خاكسترها، ابرهاي سوزان، جريان‌هاي گدازه و لاهارهاي توليدي مشكلاتي را به وجود خواهندآورد. بنابراين، هدف اين مطالعه پهنه‌بندي اين خطرها است. براي پهنه‌بندي اين تهديدها از مدل‌هاي ارتفاعي رقومي (DEM)، تصاوير ماهواره‌اي و نرم‌افزارهاي Arc GIS ،ENVI و VORIS استفاده شد. براي تهيه نقشه گسترش خاكسترهاي آن مدل فرارفت - انتشار، و براي تهيه نقشه پراكنش ابر سوزان مدل مالين و شريدان مورد استفاده قرار گرفتند. در ارتباط با گسترش خاكسترهاي آن، اطلاعات جوي مورد نياز از داده‌هاي پايگاه NCEP/NCAR اخذ شدند. همچنين، مدل شبيه‌سازي جريان براي تهيه نقشه گسترش جريان گدازه به‌كار گرفته شد. براي تهيه نقشه محدوده‌هاي گسترش لاهار، با استفاده از DEM منطقه، موقعيت آبراهه‌هاي اصلي سطح مخروط و دره‌هاي اطراف مشخص شد و با در نظر گرفتن بافر زون 50 متري، محدوده گسترش لاهار تهيه گرديد. براساس اين مطالعه، پلوم خاكسترهاي آتشفشاني به سمت خاور گسترش مي‌يابد و چند آبادي را تهديد مي‌كند. گدازه‌ها و ابرهاي سوزان نيز برخي از روستاهاي اطراف مخروط را تهديد مي‌كنند. لاهارهاي حاصل از اين آتشفشان، ضمن حركت در خط‌القعرهاي موجود در سطح مخروط، وارد دره‌هاي اصلي منطقه (هزار و دليچاي) مي‌شوند و در مسير خود آبادي‌هاي متعددي را تهديد خواهند كرد. نقشه‌هاي ارائه شده راهنماي مفيد و ضروري براي مديريت اين خطرها مي‌باشند.