تحليل جامعه‌شناسانۀ مضامين پايداري در روايت‌هاي آزادگان گيلاني از دفاع مقدّس

به‌رغم به پايان‌رسيدن جنگ تحميلي، پرداختن به تجربۀ زيستۀ حاضران در اين نبرد و راويان دست اوّل رويدادهاي رخ‌داده در اسارتگاه‌هاي دشمن، همچنان يافته‌هاي جديد و بديعي از اين واقعۀ بزرگ به دست مي‌دهد. هدف اين تحقيق، استخراج مضامين مرتبط با پايداري در خاطرات آزادگان و سربازان حاضر در جنگ تحميلي هشت‌سالۀ ايران در برابر حملۀ رژيم بعثي عراقي است. براي انجام‌دادن اين كار با رويكرد جامعه‌شناسي نيروهاي نظامي به بررسي خاطرات منتشر شدۀ سربازان و آزادگان گيلان پرداخته شده‌است. اين آثار شامل 30 كتاب هستند كه به شكل سيستماتيك و به روش تحليل مضمون مورد بررسي قرار گرفته‌اند. بررسي متون نشان مي‌دهد كه برخي از عام‌ترين مضامين قابل تصور در زمان اسارت كه خصلتي جهان‌شمول دارند، در ميان خاطرات نقل‌شده نيز به چشم مي‌خورند. ويژگي‌هايي نظير «مقاومت»، «درون‌گروه و برون‌گروه»، «ايثار»، «مجاهدت»، «حساسيت/ باور مذهبي»، «مدارا»، «تعصّب» و نظاير آن در جاي‌جاي اين خاطرات مشهود است؛ با اين حال، در كنار اين خصائل عام، تعلّق به خاستگاهي مشترك و برخورداري از ارزش‌هاي مشابه، به بروز تفاوت‌هايي در «خرده‌فرهنگ اسارت» منجر شده‌است كه جاي بررسي و تأمل بيشتر دارد.