مقايسۀ توده‌هاي خالص راش با استفاده از شاخص پيچيدگي ساختار (SCI) در جنگل‌هاي هيركاني مازندران

مديريت و حفاظت جنگل‌ها به‌منزلۀ سيستم‌هاي پيچيده، نيازمند تشريح جامع ساختار توده و كمّي‌سازي آن است. شاخص پيچيدگي ساختار (SCI) معيار مناسبي براي كمّي‌سازي ناهمگني ساختار توده‌هاي جنگلي است كه مي‌توان از آن براي مقايسۀ توده‌ها از نظر اندازه ناهمگني ساختاري استفاده كرد. در اين بررسي به‌منظور كمّي‌سازي ناهمگني ساختار توده‌هاي خالص راش در جنگل‌هاي هيركاني ايران از اين شاخص استفاده شد. آماربرداري با استفاده از يك شبكه ثابت به ابعاد 200×150 متر و با استفاده از قطعات نمونۀ 10 آري در سه تودۀ خالص راش در حوضه‌هاي آبخيز 46، 49 و 66 الف در استان مازندران انجام گرفت كه دو تودۀ مديريت‌شده و يك تودۀ مديريت‌نشده بود. سپس با استفاده از اطلاعات مختصات مكاني و قطر درختانِ 90 قطعه نمونۀ برداشت‌شده در سه تودۀ يادشده، شاخص SCI براي هر قطعه نمونه محاسبه و ميانگين آن براي هر منطقه مشخص شد. نتايج نشان داد كه حد بالا و پايين اين شاخص در سه منطقۀ تحت بررسي به‌ترتيب 2.7 و 11.7 است، ولي ميانگين آن در هر منطقه در حدود 6 است كه تفاوت آماري معني‌داري نيز با هم ندارند. همچنين نتايج نشان داد كه مقدار اين شاخص با متغيرهاي رويه زميني و حجم سرپاي توده‌ها همبستگي معني‌دار دارد، به‌طوري كه با افزايش اين دو متغير بر مقدار آن افزوده مي‌شود. از شاخص SCI مي‌توان در جنگل‌هاي حفاظتي و با كيفيت اكولوژيكي مطلوب به‌منزلۀ مرجع يا معياري براي ارزيابي مناسب بودن روش‌هاي مديريتي براي حفظ يا افزايش ناهمگني ساختاري توده‌ها استفاده كرد.