اثربخشي آموزش خودشفابخشي بر اضطراب مرگ و كيفيت خواب سالمندان زن مقيم آسايشگاه شهر اصفهان

اهداف: سالمندي يكي از مراحل حساس رشد انسان است كه ويژگي‌ها و شرايط خاص خود را دارد، در اين ميان اضطراب مرگ و كيفيت خواب٬ از شايع‌ترين موضوعات سلامت روان سالمندان است كه با مداخله مناسب مي‌توان خودمراقبتي و كيفيت خواب در سالمندان را بهبود بخشيد. بنابراين مطالعه حاضر با هدف تعيين اثربخشي رويكرد خودشفابخشي بر اضطراب مرگ و كيفيت خواب سالمندان زن مقيم آسايشگاه شهر اصفهان انجام شد. مواد و روش ها: طرح پژوهش نيمه‌آزمايشي از نوع پيش‌آزمون، پس‌آزمون و پيگيري با گروه كنترل بود. جامعه‌ آماري پژوهش شامل زنان سالمند مابين سنين 60 تا 70 سال شهر اصفهان مقيم آسايشگاه سالمندان در سال 1399 بودند كه طي فراخواني عمومي در آسايشگاه سالمندان شبانه‌روزي، تعداد 40 نفر از زنان سالمند داوطلب ازطريق نمونه‌گيري دردسترس و رعايت ملاك‌هاي ورود و خروج انتخاب و به‌صورت تصادفي ساده در دو گروه 20 نفري برگزيده شدند. شركت‌كنندگان با شاخص‌هاي اضطراب مرگ كالت لستر و كيفيت خواب پترزبورگ ارزيابي شدند. گروه آزمايش تحت مداخله ۱۲ جلسه‌اي خودشفابخشي و گروه كنترل در ليست انتظار بدون دريافت مداخله قرار گرفتند. در پايان براي هر 2 گروه مجدداً سنجش انجام شد و پس از گذشت 45 روز٬ مرحله پيگيري انجام شد و داده‌هاي حاصل از پيش‌آزمون، پس‌آزمون و پيگيري ازطريق تحليل كوواريانس چندمتغيره (مانكووا) و بااستفاده‌از نرم‌افزار SPSS نسخه ۲۴ تجزيه‌وتحليل شد. يافته ها: نتايج نشان داد آموزش خودشفابخشي مؤلفه‌هاي اضطراب مرگ (شامل مرگ خود، مردن خود، مرگ ديگران و مردن ديگران) و تعدادي از زيرمقياس‌هاي متغير كيفيت خواب را (كه شامل كيفيت ذهني، تأخير در به خواب رفتن، اختلالات خواب و مصرف داروهاي خواب آور است) در شركت‌كنندگان گروه آزمايش در مقايسه با گروه كنترل به‌طور معناداري ارتقا بخشيده است (0/05 P) و اين اثرات به ميزان قابل‌توجهي در مرحله پيگيري در مؤلفه‌هاي مردن خود، كيفيت ذهني، تأخير در به خواب رفتن، اختلالات خواب و مصرف داروهاي خواب‌آور ثابت باقي مانده‌اند (0/05 P)، اما در مابقي زيرمقياس‌هاي اضطراب مرگ و كيفيت خواب٬ تفاوت معناداري در مرحله پس‌آزمون و پيگيري يافت نشد (0/05 P). نتيجه گيري: نتايج پژوهش حاضر نشان داد آموزش خودشفابخشي درجهت تقويت نقش خود فرد موجب كاهش اضطراب مرگ مي‌شود و در بهبود كيفيت خواب سالمندان زن مقيم آسايشگاه مؤثر بوده است. به نظر مي‌رسد اجراي اين پژوهش٬ گوياي افق‌هاي جديدي در مداخلات روان‌شناختي است و مي‌توان از آن به‌عنوان يك روش آموزشي مؤثر در بهبود سلامت رواني و سبك زندگي سالمندان مقيم آسايشگاه بهره جست.