مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - بررسي تجويز داروهاي گياهي توسط پزشكان بين سالمندان شهر تهران

چكيده فارسي :

اهداف: داروهاي گياهي يكي از پركاربرد‌ترين روش‌هاي طب مكمل در جهان است. مطالعات نشان داده‌اند كه سالمندان از فرآورده‌هاي طبيعي و گياهي مختلف استفاده مي‌كنند و اعتقاد دارند كه اين فرآورده‌ها به علت طبيعي بودن، بي‌ضرر هستند. هدف ما از اين مطالعه با‌توجه‌به تمايل سالمندان براي مصرف داروهاي گياهي، بررسي ميزان تجويز داروهاي گياهي بين نسخه‌هاي پزشكان است. مواد و روش ها: مطالعه حاضر به صورت تحليل ثانويه از اطلاعات يك مطالعه مقطعي انجام شده است. جامعه آماري سالمندان شهر تهران بودند. داده‌ها در سال 1399 از بين نسخه‌هاي سالمندان بالاي 60 سال مراجعه‌كننده به داروخانه‌هاي شهر تهران با روش نمونه‌گيري تصادفي خوشه‌اي از شهر تهران جمع‌آوري و بررسي شدند. حجم نمونه 1591 نسخه‌ تعيين شد. داده‌هاي حاصل با استفاده از آمار توصيفي شامل شاخص‌هاي ميانگين و پراكندگي و آمار استنباطي و استفاده از آزمون‌هاي مجذور خي، تي‌تست، تي‌‌‌مستقل و نرم‌افزار آماري SPSS نسخه‌ 24 تجزيه‌و‌تحليل شدند. يافته ها: از 1591 نسخه بررسي‌‌شده، 79 نسخه (5 درصد) حاوي داروي گياهي بودند كه ملين‌ها، جينكو و جنسينك به ترتيب‌، بيشترين تجويزها را داشته‌اند. آزمون كاي‌دو نشان داد كه از نظر آماري رابطه معناداري بين تحصيلات سالمندان (0/018=P)، بيمه (0/004=P) و نيز پلي فارماسي (0/000=P) با تجويز داروهاي گياهي وجود دارد، اما هيچ رابطه معناداري بين جنسيت و وضعيت تأهل سالمندان، جنسيت، سن و سابقه كار پزشكان با تجويز داروهاي گياهي وجود ندارد. ميزان تجويز داروهاي گياهي در پزشكان عمومي 5/7 درصد و در پزشكا‌ن متخصص 4/7 درصد است، اما رابطه معناداري بين پزشكان عمومي و متخصص در تجويز داروهاي گياهي يافت نشد. همچنين بررسي نسخه‌ها نشان داد بين پزشكان متخصص، متخصصين عفوني با 14 درصد، طب فيزيكي با 12 درصد، ارتوپدي با 2/9 درصد به ترتيب، بيشترين تجويز‌هاي داروهاي گياهي را داشته‌اند و آزمون كاي‌دو نيز بين انواع تخصص و تجويز داروي گياهي رابطه معناداري را نشان داد (0/042=P). نتيجه گيري: با‌توجه‌به نتايج اين مطالعه ميزان تجويز داروهاي گياهي بين پزشكان كم است، اما با‌توجه‌به تمايل سالمندان به استفاده از داروهاي گياهي، ساخت داروهاي گياهي متنوع با اشكال و دُز مناسب و نيز آگاهي و اطلاعات كافي پزشكان از اين داروها مي‌تواند به افزايش تجويز داروهاي گياهي كمك كند.