تكوين و تحول ملت‌سازي دولتي در امارات متحده عربي

تأسيس امارات متحده عربي در اوايل دهه 1970 محصول اراده‌اي سياسي براي به هم‌پيوستن مجموعه‌اي از جماعت‌هاي قبايلي بود كه هويت غالب در آنها، تركيبي از هويت عشيره‌اي و اسلامي بود. تبديل كشور نوپديد از يك مجموعه ازهم‌گسيخته به يك واحد سياسي منسجم نيازمند خلق عناصر سازندۀ هويت ملي، دروني‌سازي و عموميت‌بخشي به آن به‌عنوان هويتي فراتر از تعلقات قبايلي و فروتر از تعلقات امتي بود كه اتباع كشور را به يكديگر پيوند دهد و احساس ملت بودن را در ميان آنها ايجاد كند. با توجه به تقدم زماني تأسيس دولت بر ملت و محوريت نهادها و نخبگان سياسي، تجربۀ ملت‌سازي در امارات متحده عربي به نمونه‌اي آشكار از الگويي از ملت‌سازي است كه مي‌توان آن را «ملت‌سازي دولتي» ناميد. ملت‌سازي دولتي به‌عنوان شكلي از پديدۀ ملت‌سازي در دوران مدرن، فرايندي «از بالا» است كه در طي آن دولت و نهادهاي دولتي از طريق طراحي و اجراي پروژه‌اي هدفمند تلاش مي‌كنند تا عناصر و مولفه‌هاي هويت ملي را شكل داده، در ميان اتباع خود بسط دهند و از اين رهگذر مبناي نويني براي تعلق اجتماعي خلق كنند. مقالۀ حاضر تلاش دارد تا ابعاد، عناصر و سازوكارهاي چنين فرايندي را در امارت متحده عربي عصر محمد بن‌زايد آل‌نهيان مورد بررسي قرار دهد. بر مبناي مباحث نظريه‌پردازان «مدرنيست» پيرامون ملي‌گرايي، اين مقاله سازوكارهاي ملت‌سازي را ذيل چهار محور الف) سنت‌سازي؛ ب) تاريخ‌سازي؛ ج) نمادسازي؛ د) غيريت‌سازي دسته‌بندي و بررسي كرده است. مقاله نتيجه‌گيري مي‌كند كه ملت‌سازي در امارات به واسطه سرشت اراده‌گرايانه و دولتي خود با ناپايداري و بي‌ثباتي روبرو است.