اقتصاد سياسي توسعه در عراق پساصدام: چرخش سياسي يا بازتوليد نظم دسترسي محدود

اضمحلال رژيم بعث و زوال نظم سياسي مستقر به مثابه يك بزنگاه تاريخي فرصت تحول و تكوين سازوكارهاي تحقق بخش تغييرات مطلوب اقتصادي- اجتماعي را پيش روي جامعه و نظام سياسي عراق قرار داد. با اين حال واقعيت هاي اين كشور حاكي از پيچيده تر شدن وضعيت توسعه ملي عراق در برهۀ پساصدام است. مسأله پژوهش حاضر رمزگشايي از چگونگي شكل گيري سرنوشت موجود و منطق حاكم بر الگوي ركود و شكنندگي فرآيند توسعه اقتصادي در عراق پساصدام است. پرسش اصلي مقاله آن است كه قبض و بسط فرآيند توسعه در عراق پساصدام چگونه قابل فهم است؟ فرضيه پژوهش بدين صورت طراحي شده كه ستيز نيروهاي اجتماعي قدرتمند حاضر در سپهر سياسي عراق پساصدام مانع چرخش سياسي- نهادي ضروري براي گذار از وضعيت نظم دسترسي محدود و حصول به توسعه پوياي ملي در اين كشور شده است. يافته هاي پژوهش نشان مي دهد كنش هاي متقابل نيروهاي حاضر در سپهر سياستگذاري اقتصاد سياسي عراق پساصدام درجهت تمهيد صورت بندي انديشه اي و نهادي منضبط براي باز نمودن قفل هاي تاريخي و هدايت توسعه اقتصادي در اين كشور گام بر نداشته است. متقابلاً بزنگاه تاريخي ناشي از سقوط صدام با بازتوليد ميراث نهادي گذشته، تشديد رانت جويي، گسترش مناسبات قائم به شخص و در نتيجه نابرابري در توزيع درآمدها، افزايش هزينه مبادله و تكوين نظم شكننده در اين كشور همراه شده است. پژوهش به روش تاريخي و با اتكاء به منابع و متون نظري، گزارش هاي آماري و تحليلي موجود صورت گرفته است.