ميراث مشترك اسلامي-ايراني و بايسته‌هاي سياست‌خارجي جمهوري اسلامي ايران در آسياي‌مركزي

ايجاد جمهوري‌هاي جديد در آسياي‌مركزي در پي سقوط حكومت شوروي، ژئوپليتيك مناطق شمال‌شرقي ايران را تغيير داد. به اين ترتيب مرزهاي اين منطقه كه تا قبل از اين به عنوان مرزهاي تهديد شناخته مي‌شد تبديل به فرصتي براي بازآفريني نقش ايران در منطقه‌اي شد كه حدود پنج سده خارج از نفوذ مستقيم ايران قرار داشت. هم‌زماني پايان جنگ 8 ساله ايران و عراق و استقلال كشورهاي آسياي‌مركزي سبب شد تهران جمهوري‌هاي اين منطقه را به عنوان يك فرصت جديد و تازه مورد توجه قرار دهد. در تمام اين دوران و با به قدرت رسيدن چهار دولت سازندگي، اصلاحات، اصول‌گرايي و تدبير و اميد روابط با منطقۀ آسياي‌مركزي در حوزه‌هاي مختلف سياسي- امنيتي، اقتصادي و فرهنگي پيگيري شد. با اين وجود دستاوردها مطابق انتظار نبود. از اين‌رو در اين پژوهش كه با روش كيفي و با رويكرد توصيفي- تحليلي انجام شده است به دنبال بررسي الگوي مطلوب سياست‌خارجي جمهوري اسلامي ايران در منطقۀ آسياي مركزي هستيم و به­طور مشخص به دنبال پاسخ به اين پرسش هستيم كه مناسب‌ترين رويكرد در سياست‌خارجي براي تامين بيشينه منافع جمهوري اسلامي ايران در آسياي‌ مركزي چيست؟ در پاسخ به اين پرسش اين فرضيه بررسي شده است كه رويكرد فرهنگي از راه به­كارگيري مولفه‌هاي معنايي در قالب ميراث مشترك اسلامي- ايراني در مقايسه با ساير رويكردها از ظرفيت بيشتري براي توسعه روابط ايران و آسياي‌مركزي برخوردار است.