اثر ارتفاع و خصوصيات خاك بر برخي متابوليت‌هاي ثانويه اندام‌هاي مختلف بنفشه معطر (Viola odorata L.) در رويشگاه‌هاي مختلف طبيعي استان مازندران

عوامل محيطي مختلف شامل ارتفاع از سطح دريا و خصوصيات خاك بر رشد و توليدات گياهان در اكوسيستم‌هاي طبيعي موثر است. گياه دارويي بنفشه‌معطر (Viola odoratata L.) از خانواده Violaceae، علفي و چند‌ساله بوده و به‌صورت خودرو در نواحي كوهستاني شمال ايران و در برخي از نواحي كشور رويش دارد. پژوهش حاضر به منظور ارزيابي و مقايسه فيتوشيمايي و فعاليت آنتي‌اكسيداني اندام‌هاي برگ، گل و ريشه گياه در نه رويشگاه استان مازندارن در اسفند ماه سال 1398 صورت گرفت. پس از جمع‌آوري اندام‌هاي هوايي و زميني گياه در مرحله گلدهي و تهيه عصاره متانولي از طريق التراسونيك، محتواي فنلي و فلاونوئيدي بترتيب از روش‌هاي فولين سيكالتو و رنگ‌سنجي كلريد آلومينيوم، فعاليت آنتي اكسيداني با آزمون مهار راديكال‌هاي آزاد دي فنيل پيكريل هيدرازيل (DPPH) و آنتوسيانين گل از روش واگنر سنجيده شد. طبق نتايج بدست‌ آمده مقدار فنل گل و برگ به ترتيب با افزايش ارتفاع كاهش و افزايش و درصد فعاليت آنتي‌اكسيداني گل افزايش يافتند، اما مقدار فلاونوئيد‌ها تحت تاثير ارتفاع رويشگاه قرار نگرفتند. در بررسي خصوصيات خاك، محتواي آنتوسيانين گل متاثر از كمبود فسفر قابل جذب در رويشگاه 3 فيروزجاه بابل و رويشگاه 6 محمدآباد بهشهر افزايش يافت. همچنين بطوركلي در بررسي مواد موثره، ناحيه 7 داراي درصد فعاليت آنتي‌اكسيداني گل (67.95 درصد) و ريشه (86.18 درصد)، فنل برگ (142.32 ميلي‌گرم/گرم) و ريشه (55.21 ميلي‌گرم/گرم) و آنتوسيانين گل (6.52 ميكرومول/گرم) در بنفشه معطر به مقدار بالايي بود، بنابراين مي‌توان به عنوان ناحيه برتر انتخاب كرد و نمونه‌هاي اين ناحيه را به عنوان بانك ژني در تكثير جنسي و غير جنسي استفاده كرد.