بررسي‌ خصوصيات فيتوشيميايي اندام هاي گياه تنگرس طي مراحل مختلف فنولوژيكي

گياه تنگرس با نام علمي  Rhamnus pallasii Fisch. C.A.Mey.يكي از گونه هاي مهم خانواده Rhamnaceae است، كه توزيع گسترده اي در ايران دارد. فاكتورهاي مختلف از جمله زمان هاي مختلف برداشت، رويشگاه، آب و هوا بر روي محتواي متابوليت هاي ثانويه تاثير مي گذارد. در اين پژوهش اندام هاي مختلف ميوه، برگ، پوست و ريشه اين گياه بر اساس شرايط اقليمي و فنولوژيكي مختلف گياهان در ماه‌هاي فروردين، ارديبهشت، تير، مرداد و مهر جمع آوري و با روش خيساندن در حلال متانول 80 درصد عصاره گيري شدند. محتواي تركيبات فنولي كل، فلاونوئيد كل، آنتوسيانين كل و فنوليك اسيد كل عصاره ها به روش اسپكتروفتومتري و فعاليت ضد راديكالي عصاره ها با آزمون مهار راديكال هاي DPPH در ماه هاي مختلف اندازه گيري شد. نتايج در سطح احتمال 0.05 درصد معنادار هستند. حداكثر تركيبات فنولي (1.02±583.66 ميكروگرم گاليك اسيد/گرم گياه خشك)، آنتوسيانين (0.019± 9.062 ميلي گرم/ ليتر) و فنوليك اسيد (1.52±53.87 ميكروگرم كافئيك اسيد/گرم گياه خشك) در اندام ميوه و در ماه مهر و حداكثر تركيبات فلاونوئيدي (1.77±514.48 ميلي‌گرم كوئرستين/ گرم گياه خشك) در اندام برگ و در ماه فروردين به دست آمد. عصاره ميوه ها داراي بيشترين خواص آنتي اكسيداني با مقدار۵۰IC ، 0/24 ± 7.52 ميكروگرم بر ميلي ليتر در ماه مهر بودند، پس از آن برگ ها با 0.29±8.18  ميكروگرم بر ميلي‌ليتر در ماه فروردين، ريشه با 0.29±13.50 ميكروگرم در ميلي ليتر در ماه فروردين و پوست درخت با 0.37±14.79ميكروگرم در ميلي ليتر در ماه ارديبهشت به ترتيب قرار گرفتند. نتايج اين پژوهش نشان داد كه كيفيت و كميت محتوي مواد موثره اندام هاي مختلف تنگرس تحت شرايط تغييرات فصلي متفاوت است و مي توان از اين نتايج براي استخراج حداكثر تركيبات به منظور آناليزهاي بعدي و همچنين استفاده در صنايع مختلف دارويي و غذايي بهره برد.