بررسي تغييرات آلاينده‌هاي معلق جوي در كلان‌شهرهاي عمده‌ ايران با استفاده از عمق نوري تصاوير ماهواره‌اي

تحليل‌هاي جهاني از ذرات معلق (PM2.5 ) نشان مي‌دهد كه در معرض قرار گرفتن مقابل اين ذرات، پنجمين عامل خطر مرگ مير در جهان است. هدف از اين تحقيق بررسي تغييرات آلاينده‌هاي معلق جوي در كلان‌شهرهاي تهران، كرج، اصفهان، مشهد و شيراز با استفاده از تلفيق عمق نوري تصاوير ماهواره‌اي است. روش كار ابتدا از تصاوير ماهواره‌اي سنجنده‌هاي MODIS، MISR و SeaWifs استفاده شد سپس براي صحت‌سنجي، از داده‌هاي ايستگاه‌هاي كنترل كيفي كلان‌شهرهاي ايران و شاخص‌هاي آماري استفاده شد. همچنين براي تحليل روند، روش من‌-كندال و شيب سنس بكار گرفته شد. نتايج نشان داد تغييرپذيري ساليانه ذرات معلق (PM2.5) طي دوره‌ آماري 2000-2018 روندي افزايشي را در تمامي كلان‌شهرهاي ايران دارد. شهرستان تهران بيشينه‌ ميزان PM2.5 را نشان داد كه بيشتر از ساير كلان شهرها است. بعد از آن كرج و اصفهان بيشترين مقدار را به خود اختصاص دادند. همچنين مقدار روند و شيب روند PM2.5 در تمامي كلان شهرهاي روند افزايشي داشت. اين مقدار روند، براي تهران در سطح آماري 0/05 معني دار است؛ به‌طوري‌كه نمره‌ Z آزمون من-كندال براي تهران 1/998 به‌دست‌آمده است. كمترين مقدار روند ذرات معلق در كلان‌شهر اصفهان با نمره‌ Z آزمون من-كندال 0/02 است. اثرات مناطق شهري و تغييرات ارتفاعي بيش ترين تغييرات فضايي مقدار PM2.5 برآورد شده را نشان مي دهند. مقدار PM2.5 در تمامي كلان‌شهرها داراي تنوع فضايي بالايي بود؛ علت اين تغييرپذيري به دليل نزديكي به منابع اصلي گردوغبار و آلايندهاي شهري و صنعتي سوي ديگر است.