پايش ماهواره‌اي تغييرات زماني-مكاني دماي سطح زمين در استان خراسان جنوبي

دماي سطح زمين، تابعي از انرژي خالص در سطح زمين است كه به مقدار انرژي رسيده به سطح، گسيلندگي، رطوبت، جريان هواي جوي، توپوگرافي و شرايط اقليمي منطقه بستگي دارد. در اين پژوهش از داده هاي روزانه‌ سنجنده‌ موديس ماهواره تررا جهت تحليل تغييرات زماني-مكاني دماي سطح زمين در استان خراسان جنوبي استفاده شده است. بازه‌ زماني اين داده ها، روزانه و از سال1381 تا 1398 برابر با 6449 روز خورشيدي را شامل مي شود. تفكيك مكاني پيكسل ها، 1*1 كيلومتري در سيستم شبكه بندي سينوسي است كه براي پهنه‌ اين استان، 174015پيكسل استخراج شد. پهنه بندي مكاني دماي سطح زمين نشان داد كه دما در اين استان، ميل به خوشه اي شدن و متمركزشدن دارد. به‌طوري‌كه، گرنيگاه و ثقل افزايشي دما در بخش هاي جنوبي، جنوب غرب و غرب استان كه منطبق بر مناطق كم‌ارتفاع و در همسايگي با كويرلوت و دشت كوير هستند، انطباق بالايي دارد. همچنين واكاوي روند دماي سطح زمين حاكي از اين است كه 1/5 درصد از وسعت استان در قلمرو روند افزايشي دماست كه در بخش هاي شمال و  شمال غرب استان با استان سمنان، اصفهان و در همسايگي كوير مركزي ايران و كوير لوت واقع شده است. كمتر از يك درصد از مساحت استان نيز، داراي روند كاهشي دما مي باشد كه در اغلب نقاط استان به‌ويژه در مناطق مرتفع و كوهستاني به‌صورت پراكنده مشاهده مي شود. به‌نظر مي رسد در اين استان، تابستان و زمستان در حال گرم‌ترشدن هستند كه نبايد از نقش شرايط اقليمي و توپوگرافي منطقه مانند همجواري با بيابان ها و كويرهاي بزرگ ايران، كاهش پوشش‌گياهي استان و جذب حداكثري دماي تابشي خورشيد در وردش هاي دماي سطحي غافل شد. بنابراين تغيير سيستم آبياري از غرقابي به قطره اي يا تشتكي، تغيير الگوي كشت و توسعه‌ محصولات مقاوم در برابر تنش گرمايي مانند زرشك، زعفران و عناب ضروري به‌نظر مي رسد.