ارزيابي اثربخشي سناريوهاي جايگزيني ناوگان تاكسي، در كاهش آلودگي هوا، مطالعه‌ موردي: شهر كرج

با توجه به اهميت منابع متحرك در انتشار آلاينده‌هاي هوا در شهر، لزوم توسعه و استفاده از حمل‌ و‌ نقل عمومي داراي اهميت زيادي است، بدين منظور رويكردهاي متفاوتي وجود دارد. شهر كرج با توجه به ناوگان حمل ‌و ‌نقل عمومي فرسوده، نياز به جايگزيني ناوگان با استانداردهاي نشر به‌روز دارد. با توجه به ابعاد اقتصادي و محيط‌زيستي بايستي اثربخشي اقدامات انجام شده مورد بررسي قرار گيرد. بنابراين ارزيابي تغيير در انتشار آلاينده‌ها براساس هر سناريوي جايگزيني، مي‌تواند به مسئولان در جهت اتخاذ استراتژي‌هاي كاهش آلودگي هوا كمك نمايد. هدف طراحي سناريوها، در اين پژوهش، برآورد ميزان مؤثر بودن سناريوها در حوزه‌ جايگزيني ناوگان تاكسي‌هاي فرسوده، در كاهش انتشار آلاينده‌هاي هوا است. ابتدا دسته‌بندي تاكسي‌ها براساس پارامتر‌هايي از جمله سيستم‌هاي مختلف، سال توليد، استاندارد آلايندگي، نوع سوخت مصرفي و كلاس خودرو مورد بررسي قرار گرفته‌اند. در ادامه، به طراحي سناريوهاي كاهش آلاينده‌هاي معيار در دو طرح، جايگزيني ناوگان فرسوده به ناوگان هيبريدي، دوگانه‌سوز و با سوخت مصرفي، داراي استاندارد آلايندگي يورو 4، پرداخته‌ شد و در نهايت سناريوها، با سناريو پايه مقايسه شد. ضرايب انتشار آلايندگي و طراحي سناريوها با استفاده از مدل بين‌المللي انتشار وسايل‌نقليه متحرك (IVE)، به ازاي معابر، شرياني درجه‌ 1، بزرگراهي و آزادراهي، با شيب‌هاي صفر و 2± درصد محاسبه شدند. نتايج مقايسه سناريوها نشان داد، با جايگزيني كل ناوگان فرسوده از نظر سن (به ناوگان جديد، سناريوي دوم)، بيشترين كاهش انتشار آلاينده‌هاي معيار، 68% ((CO، 85% (VOC)، 53% (NOX)، 100% (SOX) و 67% (PM) است. همچنين نتايج توزيع انتشار آلاينده‌ها در شهر كرج، با استفاده از نرم‌افزار Arc Map، نشان داد كه بيشترين و كمترين انتشار آلاينده‌ها، به ترتيب مربوط به منطقه‌ 10 و منطقه‌ 1 است. سناريوهاي كاهش انتشار آلاينده‌ها و راه‌كارهاي افزايش كيفيت هوا براي سياست‌مداران و محققان براي فهم بهتر شرايط جاري آلودگي هوا در منطقه مفيد و تا حد زياد عملياتي است، كه نياز به تأمين به‌موقع بودجه و برنامه‌ريزي اصولي و دقيق براي اجرا دارند.