بررسي ميزان فلزات سنگين در نمونه‌هاي خاك قبل از كشت و بعد از برداشت برنج در استان مازندران؛ مطالعه‌ شاخص‌هاي پتانسيل ريسك اكولوژيك و آلودگي يكپارچه

آلودگي خاك به فلزات سنگين، موضوعي جدي در سراسر جهان است. اين فلزات سنگين هم از منابع طبيعي و هم از منابع انساني به‌خصوص فعاليت هاي كشاورزي در محيط منتشر مي شود. از اين رو، در اين مطالعه به بررسي ميزان فلزات سنگين و شاخص هاي پتانسيل ريسك اكولوژيك و آلودگي يكپارچه در نمونه‌هاي خاك مراحل نمونه برداري قبل از كشت و بعد از برداشت برنج در استان مازندران پرداخته شده است. جهت هضم شيميايي نمونه هاي خاك از مخلوط اسيد نيتريك، اسيد هيدروفلوئوريك و اسيد پركلريك استفاده گرديد و به‌منظور سنجش ميزان فلزات سنگين در نمونه هاي خاك از دستگاه ICP-MS استفاده شد. نتايج مقايسه‌ ميزان كروم، روي، نيكل و سرب در خاك قبل از كشت و بعد از برداشت برنج با استانداردهاي ملي و بين المللي نشان مي‌دهد كه ميزان اين فلزات در بيشتر ايستگاه هاي مورد مطالعه بالاتر از حد استاندارد داخلي و بين‌اللملي است. نتايج ميزان شاخص پتانسيل ريسك اكولوژيك در نمونه‌هاي خاك نشان داد كه ميزان اين شاخص در تمام ايستگاه‌ها و مراحل نمونه برداري در محدوده‌ ريسك اكولوژيك پايين (زير 150) است. همچنين نتايج نشان داد كه ميزان شاخص PI براي عناصر آرسنيك، كروم، كادميوم، مس، نيكل، روي و جيوه در تمام ايستگاه ها در نمونه هاي خاك قبل از كشت و بعد از برداشت برنج در محدوده‌ ميزان آلودگي پايين قرار دارد، اما ميزان اين شاخص براي عنصر سرب در تمام ايستگاه‌ها و مراحل نمونه برداري در محدوده‌ ميزان آلودگي متوسط به‌دست آمد. همچنين نتايج ميزان شاخص آلودگي تجمعي (IPI) براي تمام ايستگاه ها و مراحل نمونه برداري در محدوده‌ ميزان آلودگي پايين به دست آمد. به‌طور كلي حضور فلزات سنگين در محيط خاكي و در پي آن تجمع فلزات سنگين در مواد غذايي، اثرات مضر و جبران‌ناپذيري بر جوامع بشري و امنيت غذايي دارد، بنابراين اقدامات احتياطي بيشتري براي كاهش چنين اثراتي مورد نياز است.