كاربرد شبكه‌ عصبي در مدل‌سازي اثر عوامل محيطي بر انبوهي پوشش گياهي در منطقه‌ حفاظت‌شده‌ البرز مركزي

پوشش گياهي در حفظ تعادل اكوسيستم‌ها نقش مهمي ايفا مي‌كند و به‌عنوان يك شاخص با اهميت در ارزيابي اكوسيستم‌هاي خشكي به‌شمار مي‌آيد. انبوهي پوشش گياهي به‌عنوان يكي از خصوصيات مهم براي ارزيابي رستني‌ها مورد بررسي قرار مي‌گيرد. تغييرات پوشش گياهي سبب به‌وجود آمدن بي‌نظمي در اكوسيستم شده و به‌عنوان يك محرك در تغيير تركيب گونه‌ها و شرايط زيستگاهي عمل مي‌كند. پژوهش حاضر با هدف مدل‌سازي اثر عوامل محيطي بر انبوهي پوشش گياهي با كمك شبكه‌ عصبي مصنوعي و تعيين اثرگذارترين متغيرهاي اكولوژيك و انساني بر انبوهي در منطقه‌ حفاظت‌شده‌ البرز مركزي تحت مديريت استان البرز انجام شد. بدين‌منظور پس از تشكيل واحدهاي همگن اكولوژيك، تعداد 101 قطعه نمونه‌ مربعي شكل به ابعاد 2 در 2 متر، نمونه‌ گياهي و 101 نمونه‌ خاك در اين واحدها برداشت و آناليزهاي مربوط به خاك و پوشش گياهي بر روي آن‌ها انجام گرفت. مدل‌سازي با استفاده از روش پرسپترون چند لايه انجام شد، داده هاي ورودي شامل متغيرهاي فيزيكي و شيميايي خاك، متغيرهاي فيزيوگرافي (براساس نقشه‌هاي طرح مديريت) و متغيرهاي مربوط به عوامل انساني (براساس نقشه‌ فاصله‌ اقليدسي از نقاط نمونه‌برداري) بود. با توجه به مقادير ضريب تبيين در سه دسته داده‌ آموزش، اعتبارسنجي و آزمون برابر با 0/86، 0/79 و 0/81، ساختار بهينه‌ مدل براي انبوهي پوشش گياهي با ساختار 1-19-18 (18 متغير ورودي، 19 نورون در لايه‌ پنهان و يك متغير خروجي) انتخاب شد. براساس نتايج آناليز حساسيت، متغيرهاي شيب، درصد ماده‌ آلي و ارتفاع، اثرگذارترين متغيرها بر انبوهي پوشش گياهي در محدوده‌ مورد مطالعه شناسايي شد. مدل‌ ارائه‌شده در اين پژوهش به‌عنوان سيستم‌ پشتيبان تصميم‌گيري در ارزيابي اثرات فعاليت‌هاي انسان بر انبوهي پوشش گياهي در مناطق تحت حفاظت كاربرد دارد و امكان پيش‌بيني ميزان اثرات مذكور را بر انبوهي پوشش گياهي در اين مناطق فراهم مي‌كند.