بررسي پتانسيل سميت فلزات سنگين بر روي شاخص‌هاي خوني و بيوشيميايي سياه‌ماهي قنات (Capoeta fusca)

توسعه و گسترش مراكز صنعتي و كشاورزي باعث افزايش فاضلاب‌هاي صنعتي و كشاورزي و ورود آن‌ها به محيط زيست شده است كه اين امر آسيب‌هاي گسترده‌اي را به‌دنبال خواهد داشت. هدف از اين پژوهش، بررسي اثرات سميت فلزات سنگين مختلف بر روي شاخص‌هاي خوني، پارامترهاي بيوشيميايي و آنزيم‌هاي كبدي سياه‌ماهي قنات (Capoeta fusca) مي‌باشد. سميت حاد فلزات سنگين مورد مطالعه براساس روش OECD برآورد شد. سياه‌ماهي مورد مطالعه در 5 گروه 20 قطعه‌اي (يك گروه شاهد) در معرض غلظت زيركشندگي فلزاتسنگين مختلف قرار گرفتند و پس از پايان 28 روز جمع‌آوري سرم خون ماهيان انجام شد و پارامترهاي بيوشيميايي و آنزيم هاي كبدي آن توسط دستگاه اتوآنالايزر اندازه گيري شد. غلظت متوسط كشنده‌ كادميوم، كروم، كبالت و مس در 96 ساعت براي گونه‌ مورد مطالعه، به‌ترتيب 37/14، 292/49، 106/95 و 10/73ميلي‌گرم بر ليتر محاسبه شد. تعداد گلبول‌هاي قرمز (ميليون بر ميلي‌متر مكعب) در خون ماهيان در معرض كادميوم، كروم، كبالت و مس به‌ترتيب برابر 0/17±3/4، 0/22±4/5 ، 0/14±2/9 و 0/18±3/6 برآورد شد. تعداد گلبول هاي قرمز خون ماهيان در معرض كادميوم، كبالت و مس به‌طور معني‌داري (0/05 P) كمتر از گروه شاهد (0/24±4/8) بود. عمده‌ترين آسيب‌ها به گلبول‌هاي قرمز در معرض كادميوم، كروم، كبالت و مس شامل واكوئله شدن و تغيير شكل گلبول هاي قرمز بود. سطح گلوكز و كلسترول ماهيان در معرض فلزات كادميوم، كروم، كبالت و مس به‌طور معني‌داري (0/05 P) بيشتر از گروه شاهد بود و سطح تري‌گليسيريد، پروتئين و آلبومين نسبت به گروه شاهد كاهش نشان داد. سطح آنزيم‌هاي كبدي آلكالين فسفاتاز (ALP)، آسپارتات آمينوترانسفراز (AST) و آلانين آمينوترانسفراز (ALT) در ماهيان در معرض كادميوم، كروم، كبالت و مس به‌طور معني داري (0/05 P) پس از 28 روز بيشتر از گروه شاهد برآورد شد. به‌عنوان يك نتيجه‌گيري كلي مي‌توان بيان داشت كه قرار گرفتن سياه ماهي مورد مطالعه در معرض فلزات سنگين مختلف باعث تغيير در سطح پارامترهاي بيوشيميايي و آنزيم هاي كبدي مي شود علاوه براين، پارامترهاي بيوشيميايي و آنزيم هاي كبدي ميتواند بهعنوان نشانگرهاي زيستي مناسب براي سلامت ماهيان در راستاي نظارت بر كيفيت محيط هاي آبي استفاده شوند.