گونه‌شناسي تحليلي تفريحات سلطنتي سلجوقيان ايران (431 – 590 ق/1040 – 1194 م)

سلجوقيان به عنوان بنيانگذارانِ يكي از ديرپاترين و تأثيرگذارترين دودمان هاي تاريخ ميانۀ ايران، تا قبل از دستيابي به قدرت، در قامت جنگاوران قبيله اي، تحت سيطرۀ حكومت هاي غالباً ترك تبار بودند. آنان در اين دوره نه تنها با برخي از گونه هاي تفريحي كه نزد تركان مرسوم بود، آشنايي داشتند، بلكه متناسب با نوع اين تفريحات و وضعيت خود، برخي از اين سرگرمي ها را نيز انجام مي دادند. قدرت يابي اين قوم در ايران، شرايط مناسبي را براي بهره مندي آنان از مزيت هاي قدرت همچون كامراني و خوشگذراني فراهم كرد. پژوهش پيش رو تلاش دارد، با استفاده از روش تاريخي، به شناسايي و تحليل تفريحات سلطنتي اين عصر بپردازد. دستاوردهاي تحقيق نشان مي دهد سران سلجوقي و ساير وابستگان به دربار اين حكومت، با اتكا به سه مؤلفۀ قدرت، ثروت و فرهنگ غني ايراني ـ اسلامي، به تلفيق گونه هاي تفريحي سابق با تفريحات رايج در ايران پرداختند و از تمام ظرفيت هاي تفريحاتي همچون شكار، طنزپردازي، سير و سياحت، اسب دواني، چوگان و شطرنج به منظور نشاط افزايي و شادي آفريني بهره بردند. ميزان استقبال آنان از اين تفريحات تحت تأثير مؤلفه هايي مانند علايق شخصي، ثبات يا ناپايداري دورۀ حكمراني، ماهيت گونه هاي تفريحي و مطابقت يا مغايرت اين گونه ها با عرف جامعه و احكام اسلام بود.