ارزيابي مخاطرات محيط‌ زيستي تالاب‌ بين‌المللي گميشان با استفاده از چارچوب مفهومي DPSIR و TOPSIS

تالاب‌ها تأثيري زيادي در ميكرواقليم و حفظ تعادل هيدرولوژيك و زيستي هر منطقه دارند. بنابراين اين پژوهش با هدف ارزيابي مخاطرات محيط زيستي تالاب‌ بين‌المللي گميشان براساس روش تصميم‌گيري چندمعياره‌ TOPSIS انجام شد. در اين پژوهش، تمركز بر شرايط محيط ‌زيستي تالاب گميشان است و كليه‌ عوامل تنش‌زا كه باعث برهم خوردن تعادل بوم‌شناختي تالاب مي‌شود، مورد بررسي قرار گرفت. مرحله‌ اول پژوهش شامل تشريح، تجزيه و تحليل سيستمي و شناخت ريسك‌هاي منطقه براساس روش DPSIR، مرحله‌ دوم انتخاب سه شاخص (شدت اثر، احتمال وقوع و حساسيت محيط پذيرنده) و نمره‌دهي به ريسك‌ها و مرحله‌ آخر رتبه‌بندي ريسك‌ها براساس روش TOPSIS است. براساس نتايج روش DPSIR، 15 ريسك براي تالاب شناسايي گرديد. نتايج حاصل از رتبه‌بندي ريسك‌هاي تهديدكننده با استفاده از روش TOPSIS حاكي از آن است كه انتقال پساب كشاورزي به رودخانه‌هاي اترك و گرگان‌رود به تالاب، انتقال پساب استخرهاي پرورش ماهي و ميگو، ورود پساب تصفيه‌خانه شهر گميشان و روستاهاي اطراف و وقوع دوره‌هاي خشكسالي با توجه به ميزان Cli به‌ترتيب در اولويت‌هاي اول تا چهارم قرار دارند. همچنين، براساس سطح‌بندي مخاطرات، در تالاب گميشان 20% مخاطرات در رده‌ غيرقابل تحمل، 6/6% درصد مخاطرات در رده‌ قابل توجه، 13/4% مخاطرات در رده‌ متوسط، %40 مخاطرات در رده‌ قابل تحمل و 20% مخاطرات در رده‌ جزئي قرار گرفتند. براساس نتايج پژوهش، پيشنهاد مي‌گردد مديران يك مديريت واحد در اين تالاب انجام دهند تا علاوه بر تأمين نياز آبي تالاب‌ها جهت حفظ پايداري خود نيازهاي جوامع محلّي منطقه را بدون كمترين اثر منفي بر شرايط فيزيكي، شيميايي و هيدرولوژيكي تالاب برآورده نمايد.