ارزيابي خطر اكولوژيك فلزات سنگين در رسوبات و بافت‌هاي مختلف درخت حرا (Avicennia marina) در سواحل خليج فارس

پژوهش حاضر، به‌منظور سنجش فلزات سنگين مس، نيكل، سرب و روي در رسوبات، ريشه، ساقه و برگ رويشگاه‌هاي مانگرو (Avicennia marina) و از 5 ايستگاه در بندر خمير واقع در جنوب غربي بندرعباس با سه تكرار در تابستان 1399 انجام شد. علاوه بر اين، برخي از پارامترهاي ژئوشيميايي رسوبات بستر اين مانگروها مانند شاخص مولر، فاكتور آلودگي و شاخص اريسك اكولوژيك مورد ارزيابي قرار گرفت. الگوي تجمع فلزات در رسوبات به‌صورت Ni Pb Zn Cu به‌دست آمد. اين الگو براي بافت‌هاي ريشه، ساقه و برگ به‌ترتيب به‌صورت Ni Cu Zn Pb، Cu Zn Ni Pb و Cu Zn Ni Pb به‌دست آمد. بر‌ اساس ميزان فاكتور تجمع زيستي، بافت‌هاي گياه مي‌توانند شاخص زيستي مناسبي براي فلز مس در منطقه باشند. ريشه نيز مي‌تواند شاخص مناسبي براي فلزات سرب و نيكل محسوب شود. براي فلز روي، بافت‌هاي برگ و ساقه شاخص مناسبي در منطقه شناخته شدند. فاكتور انتقال، تنها براي فلزات مس و روي در بافت‌هاي ساقه و برگ معني‌دار بود كه نتايج نشان از رابطه‌ مستقيم بين غلظت مس و روي در ريشه و پس از آن در برگ‌ها و ساقه‌ها بود. همچنين بررسي غلظت فلزات در رسوبات در همه ايستگاه‌ها نشان داد كه تنها غلظت فلز نيكل بحراني بود. ‌علاوه بر اين، شاخص‌هاي محيط زيستي زمين‌انباشتگي و فاكتور آلودگي، بيانگر وضعيت آلودگي متوسط در رسوبات منطقه بود. همچنين يافته‌هاي شاخص ارزيابي محيط زيستي فلزات سنگين نشان داد كه، رسوبات بندر خمير از نظر شاخص آلودگي اكولوژيك در رده‌ ريسك اكولوژيك كم (RI 150) قرار دارند. به‌طور كلي روند تجمع فلزات در رسوب و بافت‌هاي درخت حرا نشان داد كه با افزايش غلظت فلزات در رسوبات، ميزان اين عناصر در بافت‌هاي گياه نيز افزايش مي‌يابد، بنابراين گونه‌ A. marina مي‌تواند شاخص زيستي براي فلزات سنگين در اكوسيستم مورد مطالعه باشد. علاوه بر اين، اين گياه باعث كاهش تحرك و دسترسي زيستي فلزات مورد بررسي در رسوبات اين اكوسيستم مي‌شود.