«فرهنگ علم و فناوري» و خلقيات ايراني: تحليلي راهبردي از گونه‌شناسي مشكلات و راهكارها برمبناي نظر نخبگان

پيش نياز سياست گذاري و برنامه ريزي در عرصه علم و فناوري بهره مندي از رويكرد اجتماعي در شناخت فرهنگِ علم و فناوري است. اين مهم به دليل سلطه رويكرد و مديريت فني و حضور مهندسان و كارشناساني خارج از علوم انساني-اجتماعي در ساختار علم و فناوري ايران مغفول و مهجور مانده است. پاره­اي از مشكلات علم و فناوري در ايران معلول بستر فرهنگي و خلقيات كنشگران علمي است. بر همين مبنا، هدف اين مقاله گونه شناسي مشكلات فرهنگِ علم و فناوري و ارائه راهكارها بر اساس نظرات و تجربيات نخبگان جوان است. رويكرد نظري مشتمل بر نظريات درباره اتصال ميان فرهنگ، شخصيت و خلقيات با علم و فناوري است. اين پژوهش از تلفيق دو الگوي تحليل راهبردي يعني SWOT و SOAR به عنوان روش استفاده كرده است. نمونه ها شامل 38 نفر از نخبگان و متخصصان در رشته هاي مختلف است كه در دانشگاه ها، پژوهشگاه ها، شركت هاي دانش بنيان و صنايع مشغول به كار هستند. يافته ها در دو محور تحليل و تفسير شده اند: 1- ضعف ها و تهديدها در فرهنگِ علم و فناوريِ موجود 2- فرصت ها و آرمان ها براي «فرهنگ علم و فناوريِ» مطلوب. نتايج نشان مي دهند كه با اصلاح برخي از ذهنيت ها و خلقيات موجود ميان كنشگران علمي و همچنين، ترميم رويه هاي حكمراني بعضي از مشكلات علم و فناوري تعديل يا حل خواهند شد.