راهبردهايي جهت بهبود سرمايه اجتماعي در ايران: رويكردي آينده‌پژوهانه با كاربست روش تحليل لايه‌اي علت‌ ها

با افزايش پيچيدگي و عدم قطعيت در روندهاي گوناگون جوامع انساني، پيش‌بيني آينده از طريق تعميم روندهاي گذشته فرآيندي غيرمنطقي و تقريباً غيرممكن به نظر مي‌رسد. ازاين‌رو آينده‌پژوها به‌جاي شناخت يك حالت از آينده به مطالعه آينده‌هاي بديل روي مي‌آورند و با ارائه راهبردهايي آينده محور در جهت ساخت آينده اقدام مي‌كنند. هدف پژوهش حاضر تبيين و دسته‌بندي راهبردهاي ارتقاي سرمايه اجتماعي در چهار لايه ليتاني، اجتماعي، گفتمان و استعاره مبتني بر روش تحليل لايه‌اي علت‌ها است. با يك نوآوري در اين روش، مي‌توان با شناسايي عوامل ريشه‌اي يك پديده در چهار لايه، از حال به آينده حركت كرد و پس از شناسايي و تبيين عوامل مؤثر بر آينده يك پديده، به تدوين راهبردهايي براي اقدام در زمان حال پرداخت و از آينده به حال حركت كرد. لذا، پس از مرور ادبيات پژوهشي و با تشكيل پنل خبرگان در چهار مرحله با حضور 14 نفر به‌صورت آنلاين، علل اصلي كاهش سرمايه اجتماعي در چهار لايه شناسايي‌شده و سپس، 8 راهبرد در سطح نمادها و استعاره‌ها، 13 راهبرد در سطح باورها و گفتمان‌ها، 27 راهبرد در سطح ساختارها و 31 راهبرد در سطح ليتاني ارائه شدند تا بتوان با كاربست اين راهبردها در راستاي افزايش سرمايه اجتماعي سياست­هاي لازم را تدوين و عملي نمود.